Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Ενεργειακές Ανάγκες και Περιφέρεια Αττικής



Η Ελλάδα είναι χώρα σχετικά μικρών ενεργειακών αναγκών, σπάταλη όμως ενεργειακά, με αιχμές στην ηλεκτρική ενεργειακή κατανάλωση, στις μεταφορές και στη θερμομονωτική προστασία σε θέρμανση-ψύξη των κτιρίων. Είναι παράλληλα και χώρα που ανέχεται τη ρύπανση και τη μόλυνση, λόγω της σημαντικής καθυστέρησης, στην ανάδειξη της προστασίας του περιβάλλοντος ως μείζονος κοινωνικού αγαθού, την εγκατάλειψη της προστασίας των δασών από τις  καταστροφές που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές και την εντατική και άναρχη οικοδομική δραστηριότητα που εκτινάχθηκε στα ύψη τα τελευταία 50 χρόνια, σε βάρος των ελεύθερων χώρων, του πρασίνου και της προστασίας της ατμόσφαιρας,  με την οικοδόμηση ενός μεταπρατικού μοντέλου  οικονομίας που στήριζε την μεγέθυνσή του στη ζήτηση κατοικιών, σε εμπορικές δραστηριότητες και υπηρεσίες ΙΧ αυτοκίνητων και άλλων καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών, στον ωκεανό  μικρομάγαζων και παντός είδους μικρών επιχειρήσεων. Το πρότυπο αυτό σήμερα έχει καταρρεύσει.


Χρειάζεται να συγκροτηθεί ένα ριζικά διαφορετικό πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης, καταναλωτικής ισορροπίας και παραγωγικής συγκρότησης. Με περισσότερη μέριμνα για την περιβαλλοντική προστασία, με παράλληλη ορθολογική διαχείριση, αποδοτικότητα  και εξοικονόμηση των ενεργειακών πόρων. Με  ριζική αλλαγή στα πρότυπα κατοικίας και ορθολογική χρήση του περιβάλλοντος χώρου, με βάση την βιοκλιματική αρχιτεκτονική. Με την αναδιάρθρωση του προτύπου ενεργειακής κατανάλωσης και των επιλογών ανάπτυξης του ενεργειακού μοντέλου. Με την πλήρη ανατροπή του ισχύοντος αντιοικονομικού, ρυπογόνου, σπάταλου και καταστροφικού για το περιβάλλον και τον άνθρωπο,  μοντέλου μεταφορών(δημόσιων και ιδιωτικών), η Ελλάδα θα επιτύγχανε πολύ καλύτερη ενεργειακή και περιβαλλοντική μοίρα.

Με βασικές παρεμβάσεις στις μεταφορές, στην κτηριακή θερμομόνωση, στην ενεργειακή αποδοτικότητα και προφανώς στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού με ορθολογικές και αξιόπιστες επιλογές που σχετίζονται με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας, με την αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων και ιδιαιτέρως των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ήλιο, αέρα, γεωθερμία, μηχανική υδραυλική), θα είχε λύσει το ενεργειακό της πρόβλημα, θα είχε προστατεύσει το περιβάλλον, θα είχε συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ευημερίας των πολιτών ανδρών και γυναικών.

Σωρεία είναι τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν το παραμορφωτικό ενεργειακό σκηνικό που επέβαλλε ο ιδιόμορφος και πρωτόγονος καπιταλισμός που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα μετά τον εμφύλιο.

Ι. Διάλυση του συστήματος μεταφορών σταθερής τροχιάς (αστικών και υπεραστικών) που δημιουργήθηκε από την περίοδο του Χ. Τρικούπη και της εγκληματικής  εγκατάλειψής του. Αντί αυτού, επιλέχθηκε και προωθήθηκε  η σπάταλη ενεργειακά και επικίνδυνη κυκλοφοριακά χρήση του αυτοκινήτου ως μοναδικού μέσου μεταφοράς με βάσει το ΙΧ και τη Νταλίκα. Ένα έργο μερικών χιλιομέτρων σταθερής τροχιάς(το Μετρό της Αθήνας), και μερικά επίσης χιλιόμετρα μιας ημιτελούς περιφερειακής οδού στην Αττική, στάθηκαν ικανά να συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση του συγκοινωνιακού προβλήματος της πιο πυκνοκατοικημένης περιφέρειας της χώρας της Αττικής.

Αν επίσης στη θέση του Φαραωνικού Έργου του «Ελευθέριος Βενιζέλος» είχε αναβαθμιστεί και επεκταθεί με αυστηρούς πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς όρους  (και μητροπολιτικό πάρκο) το αεροδρόμιο του Ελληνικού, που σήμερα εκποιείται αντί πινακίου φακής, και είχε κατασκευαστεί μια γραμμή ταχείας σιδηροδρομικής κυκλοφορίας (DGV) δίπλα στην πολύπαθη και ημιτελή  ΠΑΘΕ, θα είχε επιλυθεί και η διαχείριση της του Εθνικού συστήματος μεταφοράς προσώπων και αγαθών με ασύλληπτη σε μέγεθος εξοικονόμηση ενέργειας και ανάλογη περιβαλλοντική προστασία και πολιτισμική αναβάθμιση.

ΙΙ. Το σύστημα των κατασκευών των κτιρίων με «αντιπαροχή» που επικράτησε στην Ελλάδα από τις αρχές της  δεκαετίας του 60, αποτέλεσε παγκόσμια πρωτοτυπία. «Αντιμετώπισε» πρόσκαιρα τότε, το έντονο μετεμφυλιακό στεγαστικό πρόβλημα της χώρας, με σπάταλο, κατασκευαστικά ενεργοβόρο, περιβαλλοντικά αποκρουστικό, πολιτιστικά και  κοινωνικά απαράδεκτο  τρόπο, και οδήγησε στα σημερινά χωροταξικά, οικιστικά και οικονομικά αδιέξοδα του αστικού περιβάλλοντος. Ο χωροταξικός και ο οικοδομικός σχεδιασμός  των αστικών κέντρων, συγκροτήθηκε επί τη βάσει μιας αναχρονιστικής και συγκεντρωτικής δομής που στις ημέρες μας έχει οδηγήσει σε ένα πλήρες άναρχο, αντιπαραγωγικό και ενεργειακά ασύμφορο μοντέλο. Αν είχε επιλεγεί κάποιο άλλο κλασικό σύστημα τουλάχιστον για τον εθνικό κτηριακό κορμό, που θα στηρίζονταν στις βιοκλιματικές συνθήκες της χώρας και στην υιοθέτηση της  θερμομονωτικής  προστασίας των κτιρίων που στην Ευρώπη εφαρμόζεται από τον 18ο αιώνα, σήμερα οι συνθήκες ενεργειακών αναγκών, εξοικονόμησης ενέργειας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων  θα ήταν ριζικά διαφορετικές.

ΙΙΙ. Το ΙΧ αυτοκίνητο μέσα από την διαφημιστική αλλοτριωτική, καταναλωτική προπαγάνδα, αναδείχτηκε σε κυρίαρχο μέσο μεταφοράς, κοινωνικής προβολής και πολιτισμικής «καταξίωσης», με αποτέλεσμα της ανάδειξης ως πρότυπο το πολυτελές, άναρχο και διαπλεκόμενο με την κεντρική εξουσία σύστημα κατασκευών οδικών δικτύων. Κραυγαλέα και σκανδαλώδης περίπτωση ο πολύπαθος οδικός άξονας ΠΑΘΕ που κινδυνεύει να υπερκεράσει το μύθο για «το γιοφύρι της Άρτας». Το ΙΧ αυτοκίνητο κατάφερε να οικοδομήσει και να επιβάλλει ένα πρότυπο μεταφορών εξωπραγματικό για τα Ελληνικά δεδομένα (χώρα με μικρές αποστάσεις και εκτεταμένη νησιωτική περιφέρεια), και συνετέλεσε στο μέγιστο βαθμό στη διόγκωση της καταναλωτικής κουλτούρας και της αλλοτρίωσης του κοινωνικού ιστού προς την άκριτη σπατάλη ενέργειας και οικονομικών πόρων. Δείγμα παραμορφωτικής κοινωνικής συμπεριφοράς που σχετίζεται και με άλλα αλλοτριωτικού τύπου  δεδομένα που συνετέλεσαν με τη δυναμική τους, στη διαμόρφωση μιας εγωκεντρικής και ατομοκεντρικής κουλτούρας η οποία ανέδειξε την «ιδιωτική μεταφορά» σε κορυφαίο μοχλό κοινωνικής και πολιτιστικής καταξίωσης και προβολής.

Δεν επιλέχθηκε η ελεύθερη πρόσβαση ατομικής και μαζικής μεταφοράς σε ένα ολοκληρωμένο, ασφαλές και συνεκτικό  συγκοινωνιακό αστικό, περιφερειακό και εθνικό δίκτυο, εναρμονισμένο με το εντυπωσιακό περιβαλλοντικά εθνικό φυσικό περιβάλλον (στη Γή , τον αέρα και τη θάλασσα), που αποτελούσε υποχρέωση ενός ευνομούμενου, πολιτισμένου και οικολογικά ευαίσθητου κράτους. Ωθήθηκε συνειδητά η ψευδεπίγραφη «άνετη και εν πολλοίς καταναλωτική κυκλοφορία» στους εθνικούς δρόμους υπερταχείας κυκλοφορίας, με αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού και δυνατότητες ανάπτυξης απεριόριστης ταχύτητας, με ανάδειξη των επιδόσεων των αυτοκινήτων ως στοιχείων δυναμισμού και επιτυχίας, όταν στην Ελλάδα η μέγιστη χιλιομετρική διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα. Με την προβολή των συνθηκών «ανέσεων του άσκοπου και σπάταλου καταναλωτισμού» της αυτοκίνησης και των πολυτελών καταναλωτικών επιλογών στο είδος και τη μάρκα των αυτοκινήτων, οδηγηθήκαμε στο θανατηφόρο άνοιγμα του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών που συνετέλεσε στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας. Άλλωστε όλες οι χώρες της Ευρώπης προγραμματίζουν σταθμούς φόρτισης των μελλοντικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων που θα λύσουν οριστικά την ανθρωπογενή ρύπανση των μεταφορών.

Επίσης κραυγαλέο και έντονα σπάταλο και αντιπαραγωγικό παράδειγμα, η διείσδυση του Φυσικού Αερίου στην ενεργειακή κατανάλωση,  που αντί να προωθηθεί στην άμεση καύση του στα νοικοκυριά και στο δευτερογενή τομέα, προσανατολίστηκε ως καύσιμο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει το ενεργειακό κόστος αντί να το διευκολύνει.

IV. Ακόμη το πρόβλημα της διαχείρισης των σκουπιδιών αποτελεί το αίσχος όχι μόνο της Κεντρικής Διοίκησης αλλά και της Τοπικής αυτοδιοίκησης. Μισό αιώνα παραμένει άλυτο το πρόβλημα της ορθολογικής και φιλικής προς το περιβάλλον αξιοποίησης των σκουπιδιών, Συνεχίζεται η ανορθολογική και αναχρονιστική μέθοδος διαχείρισης της περιβόητης «υγειονομικής ταφής»  των απορριμμάτων που έχει εγκαταλειφτεί σε όλη την Ευρώπη. Μια σύγχρονη δημόσια πολυεπίπεδη διαδικασία, διαλογής, διαχωρισμού, διαμετακόμισης, αξιοποίησης των ανακυκλούμενων στοιχείων  και τελικώς καύσης των οργανικών  τελικών απορριμμάτων για την παραγωγή ενέργειας, αποτελεί μια  σύγχρονη, οικονομική  και αποτελεσματική μέθοδο που για λόγους  αδίστακτων ιδιωτικών συμφερόντων δεν ευδοκίμησε στη χώρα μας.          

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα πλαίσιο προβληματικής για την απαραίτητη τομή που απαιτείται στο ενεργειακό μοντέλο της χώρας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το παραγωγικό αστικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρότυπο ανάπτυξης της χώρας.

Περιφέρεια Αττικής

Στην  Περιφέρεια Αττικής συμπυκνώνονται και οξύνονται όλα τα προαναφερθέντα προβλήματα. Οι φτωχότερες κοινωνικές ομάδες βιώνουν με μεγαλύτερη ένταση το ενεργειακά και περιβαλλοντικά προβλήματα, ιδιαίτερα στις συνθήκες της σημερινής κρίσης. Παράλληλα αγνοείται από το κράτος παντελώς η βίαιη αναδιανεμητική διάσταση των εισοδημάτων που οφείλεται στην ασκούμενη πολιτική της άγριας λιτότητας και  πιέζει σε αφόρητο βαθμό τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα που βλέπουν έντρομα να ανατρέπονται ταχύτατα οι συνθήκες ύπαρξης και διαβίωσής τους.

Η εκτίμηση των επιπτώσεων και του μεγέθους των ανισοτήτων που προκύπτον στα νοικοκυριά, ιδιαίτερα από  τις δαπάνες θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος έχουν διαφανεί με εκκωφαντικό τρόπο τα τελευταία χρόνια. Η μέση μηνιαία δαπάνη στα φτωχά νοικοκυριά για την κατανάλωση θέρμανσης και  ηλεκτρικής ενέργειας καλύπτει πάνω από το 10% των πενιχρών εσόδων τους όταν αυτά υπάρχουν.

Τα καύσιμα θέρμανσης και η κατανάλωση ρεύματος πλήττουν με ιδιαίτερη σφοδρότητα τα φτωχά κοινωνικά στρώματα και τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες (συνταξιούχους, αγρότες, ανέργους, νεώτερα ζευγάρια με παιδιά, μονογονεϊκά νοικοκυριά) επιτείνοντας την κοινωνική ανισότητα.

Το συνολικό αποτέλεσμα της κρίσης επί της κοινωνικής ανισότητας θα εξαρτηθεί και από την αύξηση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος, τις δαπάνες των καυσίμων, και τη διατήρηση του ίδιου καταναλωτικού προτύπου που οδήγησε στη σημερινή κρίση.

Η Περιφέρεια Αττικής με τα 3,7 εκατομμύρια νοικοκυριά διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που μπορούν να οδηγήσουν με ταχείς ρυθμούς σε μια ριζική ανατροπή του σημερινού αποκρουστικού και σπάταλου ενεργειακά μοντέλου διαβίωσης των τριών εκατομμυρίων νοικοκυριών που κατοικούν στο λεκανοπέδιο. Χρειάζεται αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου των νοικοκυριών τη Αττικής σε συνδυασμό με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Πιο συγκεκριμένα:

• Η Αττική διαθέτει συγκριτικά ένα από τα καλύτερα κλίματα στην Ελλάδα. Είναι κλίμα εύκρατο- μεσογειακό με μέσες θερμοκρασίες 100 C το χειμώνα (Ιανουάριο) και 30-40 0 C  το καλοκαίρι

• Η θέρμανση με ένα ολοκληρωμένο και μαζικό δημόσιο πρόγραμμα θερμομόνωσης των κτιρίων (μονώσεις τοιχωμάτων και πλακών, αντικατάσταση κουφωμάτων, και εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων) για ζεστό νερό χρήσης, μπορεί να καλύψει αποτελεσματικά τις βασικές ενεργειακές ανάγκες των νοικοκυριών σε σημαντικό βαθμό και ταυτόχρονα να επιλύσει  σημαντικά προβλήματα απασχόλησης, οικονομικής μεγέθυνσης, εγχώριας παραγωγής οικοδομικών υλικών, κοινωνικής ανάπλασης των  περιοχών της Αττικής.

• Τα προβλήματα ζεστού νερού χρήσης, μπορούν να επιλυθούν εύκολα είτε με την αναβάθμιση και συμπλήρωση των υπαρχόντων εγκαταστάσεων κεντρικής θέρμανσης με την ενσωμάτωση δεξαμενών ζεστού νερού, είτε  με ένα αντίστοιχο πρόγραμμα ευρείας εγκατάστασης ηλιακών θερμοσιφώνων σε κάθε νοικοκυριό.

• Η ΔΕΗ μπορεί να επεξεργαστεί πρόγραμμα εγκατάστασης έξυπνων μετρητών και να επιτύχει εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και  μειώσεις τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, παράλληλα με την προώθηση εκτεταμένης χρήσης του νυκτερινού μειωμένου τιμολογίου ρεύματος, για θέρμανση με συστήματα ηλεκτρικών θερμοπομπών και αντλιών.

• Οι εμπορικές αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών να επεξεργαστούν προγράμματα αντικατάστασης των ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών από τα νοικοκυριά (λέβητες κουζίνες, αντλίες θέρμανσης, ανεμιστήρες οροφής)  και να συμβάλλουν στη μείωση της κατανάλωσης αλλά και  στην κάλυψη αναγκών θέρμανσης και ψύξης  σε συνδυασμό με τους έξυπνους μετρητές της ΔΕΗ, που θα μπορούν να παρέχουν φτηνή ηλεκτρική ενέργεια κατά τη διάρκεια της νύχτας για χρήση πλυντηρίου, θέρμανσης και ζεστού νερού ή  ψύξης το καλοκαίρι, εκτός περιόδου αιχμής της ζήτησης.

• Το Φυσικό Αέριο να αναπτυχθεί το ταχύτερο δυνατό στα νοικοκυριά και τις βιοτεχνίες σε όλο το λεκανοπέδιο Αττικής, υπάρχει άλλωστε η απαραίτητη τεχνογνωσία, για χρήση άμεσης καύσης στο μαγείρεμα και στη θέρμανση και όχι να σπαταλιέται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με απώλειες που υπερβαίνουν το 50% της θερμαντικής του ισχύος. Και αυτό το σημαντικό ενεργειακό έργο θα συμβάλλει στη μεγέθυνση του εθνικού προϊόντος, στην αντιμετώπιση της ανεργίας και της παραγωγικής δραστηριότητας.

• Η προώθηση βιοκλιματικών συνθηκών στα κτίρια με κατάλληλο προσανατολισμό τους, με φυσικά και τεχνικά σκίαστρα (τέντες, περσίδες και δενδροφυτεύσεις) με  φυσικό και τεχνητό εξαερισμό, κατάλληλα διαμπερή ανοίγματα κτισμάτων (θυρών και παραθύρων) και χρήση ανεμιστήρων οροφής.

• Με μετατροπή κάθε κτιρίου σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την εκτεταμένη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων ή μικρών ανεμογεννητριών που σε συνδυασμό με τους έξυπνους μετρητές θα μπορούν να καλύψουν της ενεργειακές ανάγκες ενός μέσου νοικοκυριού στα μέτρα που καταναλώνει και χρειάζεται ένα ελληνικό νοικοκυριό.

• Διεύρυνση και αναβάθμιση του κοινωνικού τιμολογίου της ΔΕΗ όσον αφορά στους δικαιούχους αλλά και όσον αφορά στη διεύρυνση του  ορίου της παρεχόμενης ενέργειας με μειωμένη τιμή ρεύματος για όλους τους καταναλωτές που διαπιστωμένα βρίσκονται κάτω από το όριο φτώχειας.

• Η αναβάθμιση και η εύρυθμη λειτουργία των μαζικών αστικών συγκοινωνιών με κορμό το Μετρό  και ανταποκρίσεις των αστικών λεωφορειακών γραμμών, μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεσα εύκολα και με μικρό κόστος ώστε να αντιμετωπίσει το κόστος των καυσίμων που σπαταλούνται καθημερινά για τις μετακινήσεις ενώ ταυτόχρονα ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και προκαλούν, λόγω συγκοινωνιακής συμφόρησης, και τεράστιες απώλειες εργατοωρών. Πρόγραμμα υποδοχής(σταθμών φόρτισης) των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που σύντομα θα κατακλύσουν τις αγορές της Ευρώπης ανάλογα με εκείνα που έχουν προγραμματίσει οι άλλες χώρες της Ευρώπης(Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία κ.α)



Όλα τα μέτρα αυτά μπορούν να ενταχθούν άνετα στον προϋπολογισμό της περιφέρειας Αττικής αν εγκαταλειφτούν τα φαραωνικά έργα και αντιμετωπιστούν οι διαμεσολαβήσεις, οι συναλλαγές και οι αδιαφανείς δραστηριότητες γύρω από τις εργολαβίες και τις προμήθειες του δημοσίου
                
 
                                             .                           

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου