Ενέργεια: Το κέντρο βάρους για την ανάπτυξη και την ευημερία

Τρεις παράγοντες διαμορφώνουν τις συνθήκες της αναδυόμενης νέας αναπτυξιακής προοπτικής και ευημερίας. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, η κάλυψη των αναγκών σε ενέργεια και οι εξελίξεις  στη παγκοσμιοποιούμενη οικονομία.

Ειδικότερα η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών με σύγχρονους τεχνολογικούς όρους, επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην οργάνωση των κοινωνιών στην παραγωγική συγκρότηση και στη λειτουργία των αγορών.

Συμβάλλουν σε νέες γεωπολιτικές ισορροπίες, νέες ενεργειακές προοπτικές, νέες προκλήσεις στην αειφόρο ανάπτυξη, στην επιβίωση της ανθρωπότητας, στην αναπαραγωγή των φυσικών πόρων του πλανήτη. Είναι αυτονόητο ότι οι νέες αυτές προκλήσεις, εξαρτώνται και καθορίζονται από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, όπως αυτή αναπτύσσεται σε πλανητικό επίπεδο στο πλαίσιο των παγκόσμιων γεωπολιτικών και πολιτικών εξελίξεων και ανταγωνισμών  αλλά και στην αντιμετώπιση του κολοσσιαίου πλανητικού προβλήματος της κλιματικής αλλαγής.

Η νέα πραγματικότητα

Στη δεδομένη νέα διεθνή οικονομική πραγματικότητα, μετά την πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, έχουν προκύψει νέα δεδομένα, σχετικά με την παγκόσμια ενεργειακή προοπτική.

• Οι ΗΠΑ επέτυχαν με την εξόρυξη του σχιστολιθικού(shale) πετρελαίου και αερίου τη μείωση του ενεργειακού κόστους σε ποσοστό που υπερβαίνει το 40% και κατ’ επέκταση τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Την ενεργειακή αυτή επιλογή των ΗΠΑ, τη συμμερίζεται και η Κίνα που ετοιμάζεται να προωθήσει έρευνες για αναζήτηση υδρογονανθράκων από σχιστολιθικά εδάφη. Τα ορυκτά καύσιμα επανέρχονται και διεκδικούν νέα ανταγωνιστική παραμονή τους στο ενεργειακό προσκήνιο.

• Η Ε.Ε στις δεδομένες οικονομικές συνθήκες μετά την κρίση χρέους, αναζητά διεξόδους στο υψηλό ενεργειακό κόστος, στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, στην προσπάθεια μείωσης της χρήσης του άνθρακα με την αξιοποίηση μη ανταγωνιστικών τεχνολογιών, στη διείσδυση των εναλλακτικών πηγών (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μίγμα, στην τιμή του Φυσικού Αερίου, στη διαχείριση των εκπομπών των αερίων ρύπων, στην ανανέωση και στον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών των δικτύων και των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στην ολοκλήρωση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ενέργειας και στη διατήρηση του ευρωπαϊκού "μύθου" της ανάδειξής της Ευρώπης  στην πρώτη ανταγωνιστική περιοχή του πλανήτη.

Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τόσο οι ανεπτυγμένες όσο και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες εξαρτούν την ευημερία τους από το βαθμό κάλυψης των αναγκών τους σε ενέργεια. Η ενέργεια ειδικότερα για τις αναπτυγμένες χώρες αποτελεί το κύριο πεδίο για την προσπάθεια βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών τους στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές οικονομικό περιβάλλον, που συγκροτείται  με κύριο στοιχείο, το χαμηλό κόστος εργασίας.

Στην Ευρώπη, η «στροφή που συντελείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες προς τις Ανανεώσιμες πηγές»  ενοχλεί τους ευρωπαίους βιομήχανους, διότι  «δεν διέπεται από φιλική προς την αγορά και αποτελεσματική ως προς το κόστος λογική». Οι ευρωπαίοι βιομήχανοι απειλούν να μεταφέρουν την παραγωγή τους εκτός Ευρώπης, αν δεν μειωθούν οι τιμές του ρεύματος και του ΦΑ. Σημαντικός παράγοντας που αύξησε το βιομηχανικό ενεργειακό κόστος είναι και η αγορά δικαιωμάτων ρύπων.Το ευρωκοινοβούλιο πρόσφατα ενέκρινε το “Blackloading”, την απόσυρση 900 εκατ δικαιωμάτων εκπομπής CO_2, προκειμένου να προκληθεί τεχνική αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων των ρύπων. Τελικά το "χρηματιστήριο" των τιμών  δικαιωμάτων των ρύπων, αφού συνεχίζεται η εκπομπή CO₂ που προέρχεται  από άλλες χώρες, δεν προσφέρει κανένα κέρδος μείωσης του συνόλου των εκπομπών  στον πλανήτη.  Πρόκειται για το φαινόμενο του «Carbon leakage”(διαρροής άνθρακα). 

Απώλειες πάνω από 1% του ΑΕΠ θα καταβάλλει και η χώρα μας για «απόσυρση» ρύπων για την περίοδο 2013-2020.

Σε ότι αφορά στη σύνθεση του ενεργειακού μίγματος στον 21^ο αιώνα, παρά την κοινωνική δυσφορία για την προστασία του περιβάλλοντος, θα συνεχίσουν να κυριαρχούν τα ορυκτά καύσιμα (υδρογονάνθρακες, άνθρακας) με σχετικά αυξανόμενη και τη συμμετοχή των ΑΠΕ. Η αύξηση της συμμετοχής των πυρηνικών, μετά την καταστροφή που προκάλεσε τελευταίο μεγάλο πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα, παραμένει σε εκκρεμότητα χωρίς βεβαίως να έχει εγκαταλειφθεί.

Η είσοδος της νέας γενιάς υδρογονανθράκων, με την εκμετάλλευση του σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου και με την αξιοποίησή του, έχει ήδη μεταβάλλει τις ενεργειακές ροές και τα χαρακτηριστικά των ενεργειακών αγορών. Οι ΗΠΑ από χώρα εισαγωγής ενέργειας έχουν μετατραπεί σε εξαγωγική. Φορτία LNG και άνθρακα αναζητούν νέους προορισμούς διαμορφώνοντας νέες γεωπολιτικές ισορροπίες.Η Ε.Ε είναι ακόμα επιφυλακτική αν και υπάρχει ήδη λόμπυ του Shale Gas.

Οι τιμές ενέργειας όπως δείχνουν όλες οι ενδείξεις θα διατηρηθούν στα ίδια επίπεδα που κυμαίνονται τα τελευταία χρόνια με τάσεις ανόδου. Η ζήτηση ενέργειας μετά τις αισιόδοξες προβλέψεις αύξησης του ρυθμού ανόδου της παγκόσμιας οικονομίας (μέση ετήσια αύξηση για την περίοδο 2014-2016 της τάξης του 3,2%), προβλέπεται να αυξηθεί, μετά τη στασιμότητα και την αβεβαιότητα των τελευταίων χρόνων.

Η κλιματική αλλαγή

Είναι αυτονόητο ότι με αυτό το ενεργειακό μίγμα ενισχύεται η μέσο-μακροπρόθεσμη απειλή για την ανθρωπότητα και το κλίμα του  πλανήτη, παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων και των διεθνών οργανώσεων αλλά και των έντονων κλιματικών φαινόμενων που επιβεβαιώνουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα με βαριές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις για τον άνθρωπο και το περιβάλλον(αύξηση θερμοκρασίας, λιώσιμο πάγων, επικαλήψεις εδαφών απο την άνοδο της στάθμης των υδάτων).

Οι συζητήσεις στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ δεν έχουν φέρει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η ελπιδοφόρα στρατηγική της Ε.Ε κάμπτεται για το 2030 και η στρατηγική της διαπνέεται από νέα αντίληψη πραγματισμού σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή οικονομική ανάπτυξη καθυστερεί, ενώ οι ανταγωνιστές της, ΗΠΑ, Ιαπωνία Καναδάς Κίνα Ινδίες, περιορίζουν τις δεσμεύσεις τους σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

Παρά ταύτα, οι τεχνολογικές δυνατότητες ευνοούν τη νέου τύπου ανάπτυξη με οικολογικά χαρακτηριστικά. Υπάρχουν πλέον προοπτικές, πέραν τις αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών και της βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας, για νέες τεχνολογικές εφαρμογές στρατηγικού χαρακτήρα στον ενεργειακό τομέα που θα συμβάλλουν καταλυτικά στην απόδοση και στη δραστική μείωση των εκπομπών  αερίων του θερμοκηπίου. Κορυφαία επιλογή που ανατρέπει τα μέχρι σήμερα δεδομένα και αποτελεί σημαντική προοπτική η «Αποθήκευση ενέργειας».

• Αποθήκευση σε ηλεκτρική μορφή Συνεχούς Ρεύματος με  συστοιχία συσσωρευτών

•Αποθήκευση σε μηχανική μορφή με την αξιοποίηση κινητικής ενέργειας σε σφόνδυλο υπό μορφή πεπιεσμένου αέρα ή αερίου σε αεριοφυλάκιο.

• Αποθήκευση σε υδραυλική μορφή με αξιοποίηση ποσοτήτων νερού που θα αντλείται από χαμηλότερη προς υψηλότερη στάθμη λιμνών ή θαλάσσης για παραγωγή υδροηλεκτρικής  ενέργειας(Υβριδικά και αντλησιοταμίευση).

Η αποθήκευση ενέργειας με τη μορφή υδραυλικής ενέργειας ή πεπιεσμένου αερίου, καλύπτουν περιοχή μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας και είναι εφαρμόσιμες για την ένταξή τους σε εκτεταμένα Ηλεκτρενεργειακά Συστήματα.

Είναι όλες αναστρέψιμες μέθοδοι, έχουν γρήγορη απόκριση και σχετικά υψηλό βαθμό αποδόσεως.

Η αξιοποίηση των ΑΠΕ «κυρίως αιολικής και ηλιακής ενέργειας» που αναπτύσσονται ραγδαία χαρακτηρίζονται από σημαντική μεταβλητότητα και καθιστούν αναγκαία τη δυνατότητα αποθήκευσης της ενέργειας που παράγουν, ώστε να αμβλύνουν τις διακυμάνσεις τους και να χρησιμοποιούνται με βελτιωμένο  βαθμό απόδοσης.

Η αποθήκευση ενέργειας θα πρέπει να εξισώνει τις διακυμάνσεις για αρκετό χρονικό διάστημα με λογικό κόστος.  

Για αποθήκευση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η παραγόμενη ενέργεια από συμβατικές θερμικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας π.χ Φυσικού Αρείου,  που δεν αξιοποιείται στις περιπτώσεις που στρέφονται για να διατηρούνται σε ετοιμότητα στο τεχνικό ελάχιστο όριο της λειτουργία τους.

Η κατάσταση στην Ελλάδα.

Η Ελλάδα είναι μια ενεργειακά σπάταλη χώρα με δική της αποκλειστική ευθύνη, που ταυτόχρονα έχει συγκριτικά με άλλες χώρες περιορισμένες ανάγκες σε ενέργεια. Παρόλο που διαθέτει εγχώριους ενεργειακούς πόρους συμβατικών και εναλλακτικών πηγών, δεν έγιναν δυστυχώς ορθολογικού χαρακτήρα θεσμικές ρυθμίσεις στην ενεργειακή πολιτική, που θα μπορούσαν να έχουν επιλύσει το ενεργειακό πρόβλημά της. Αντίθετα προωθήθηκαν ανισόρροπες επιλογές που επιβάρυναν την ορθολογική, οικονομική και οικολογική  διαχείριση των  ενεργειακών δυνατοτήτων της. Από πλευράς πραγματικών αναγκών, έχει συγκριτικά τις μικρότερες, από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καθώς και  σημαντικά ενεργειακά  πλεονεκτήματα.

Ο λόγος που προωθήθηκαν στρεβλώσεις, σπατάλες και αδιέξοδες επιλογές, οφείλονταν κυρίως στη ανικανότητα των κομμάτων διαχείρισης της εξουσίας, κυρίως μετά την έναρξη της πρώτης ενεργειακής κρίσης(1973) αλλά και τη σπουδή των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων στο τέλος του 20^ου αιώνα να προωθήσουν τη διείσδυση του ιδιωτικού κεφαλαίου στον τομέα της ενέργειας, με απόλυτα διασφαλισμένο χωρίς κανένα ρίσκο, το επενδυτικό κόστος, για του υποψήφιους ενεργειακούς ιδιώτες επιχειρηματίες.

Δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια μετά την περιβόητη «ελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας, έχει πλέον αποδειχτεί πανηγυρικά  η παραπάνω διαπίστωση και δυστυχώς παράλληλα έχει αποδιαρθρωθεί πλήρως το εθνικό ενεργειακό σύστημα μπροστά σε κρίσιμες  ενεργειακές εξελίξεις και επιλογές στην Ευρώπη, με πρώτη και κύρια την έναρξη την 01/01/2015 της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ενέργειας στην Ε.Ε. Αντί η χώρα να έχει σκύψει προσεκτικά πάνω στο σοβαρό αυτό πρόβλημα, που αντικειμενικά σχετίζεται και με την αναπτυξιακή προοπτική της, στη μετά μνημονιακή εποχή, η συγκυβέρνηση των μνημονίων, επιχειρεί να επιφέρει το «τελειωτικό χτύπημα» στο ήδη αποδιαρθρωμένο ενεργειακό σύστημα της χώρας.

Ετοιμάζεται και νομοθετεί, παρά το επερχόμενο πολιτικό τέλος της, να εκχωρήσει το σύνολο  της ενεργειακής   υποδομής στην εγχώρια και διεθνή ιδιωτική πρωτοβουλία, που αποτέλεσε τον πρωταγωνιστή στις εξελίξεις της τελευταίας 15ετίας και συνέβαλε  στην απορρύθμιση και στην υπερχρέωση του συνόλου  εθνικού ενεργειακού συστήματος.

Ενός ενεργειακού συστήματος δημόσιου, που παρά τη μονοπωλιακή δομή του και τον μοναδικό διαχειριστή του, τη ΔΕΗ, επέτυχε το σκοπό του και κράτησε με συνέπεια ζωντανή τη χώρα στην ενεργειακή επάρκεια και στην αξιόπιστη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της για πολλές δεκαετίες. Παράλληλα η δυναμική  και ολοκληρωμένη αυτή δημόσια επιχείρηση χρησιμοποιήθηκε σε ποικίλες όσες γκρίζες δραστηριότητες, πέραν του εξηλεκτρισμού της χώρας, όπως  του δανειολήπτη, του  μοχλού πελατειακών σχέσεων, του εισπρακτικού μηχανισμού, του υποστηρικτή της διείσδυσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην ενέργεια, του φοροελεγκτικού  μηχανισμού. Την τελευταία δεκαετία μεταλλάχθηκε σε πεδίο αλλοπρόσαλλων και ανεύθυνων ενεργειακών «δοκιμών» απορρύθμισης του ισχύοντος ενεργειακού καθεστώτος με κύριο  στόχο τη συρρίκνωση και απ[οδιάρθρωση της ΔΕΗ, για να διαμελιστεί ευκολότερα και εκποιηθεί οριστικά στις μέρες μας. Στόχος επίσης συγκεκριμένος ήταν η διευκόλυνση της διείσδυσης των ιδιωτών παραγωγών και τη λειτουργία της ασυνάρτητης και ψευδεπίγραφης εγχώριας ενεργειακής αγοράς. Είναι αυτονόητο ότι σε αυτές τις συνθήκες τα τελευταία χρόνια παρέμειναν άλυτα, μια σειρά κρίσιμα ενεργειακά προβλήματα που σήμερα βρίσκονται μπροστά μας μετά και την επικείμενη σταδιακή  εκχώρηση του συνόλου της ενεργειακής υποδομής, στον ιδιωτικό τομέα. 

√ Δεν αντιμετωπίστηκε το μείζον πρόβλημα της εξοικονόμησης και της αποδοτικότητας  της ενέργειας. Η Ελλάδα με τις μικρότερες ενεργειακές ανάγκες (ομαλές θερμοκρασιακές συνθήκες) και με πλούσιες εγχώριες ενεργειακές  πηγές, είναι η πιο εξαρτημένη από τα ορυκτά καύσιμα, η πιο σπάταλη ευρωπαϊκή χώρα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στις μεταφορές, στη θέρμανση-ψύξη των κτιρίων, η πιο ρυπογόνα χώρα της ευρωζώνης.

√ Δεν συγκροτήθηκε σοβαρά το πρόβλημα των μεταφορών (Οδικών, ακτοπλοϊκών και εναέριων). Αντί αυτό να προσεγγιστεί στα μέτρα της έκτασης και της ιδιαίτερης μορφολογικής κατάστασης ( μικρές αποστάσεις, εκτεταμένη νησιωτική περιοχή, γεωφυσικές συνθήκες), προκρίθηκαν φαραωνικά έργα τύπου «Ελευθέριος Βενιζέλος» για την πρόσκαιρη εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών Αγώνων, αντί σύγχρονων μέσων μαζικής μεταφοράς (Υπερταχύτατα τραίνα, υδροπλάνα), σχεδιάστηκαν οι οδικές μεταφορές ως βάση, με αποτέλεσμα καθημερινά στην άσφαλτο, να θρηνούμε θύματα  και να σπαταλάμε πανάκριβο και ρυπογόνο πετρέλαιο. Αναπτύχθηκαν δαπανηρές επιδοτούμενες και κακής ποιότητας ακτοπλοϊκές μεταφορές αντί των σύγχρονων, οικονομικότερων και ευέλικτων εναέριων και ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών (υδροπλάνα, ταχύπλοα μεταγωγικά) σε μια χώρα πολλών και μικρών αποστάσεων

√ Δεν καλύφθηκε εγκαίρως, παρά την ύπαρξη του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου η θερμομόνωση των κτιριακών κατασκευών. Με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι η πιο σπάταλη ευρωπαϊκή χώρα σε θέρμανση και ψύξη.

√ Με βάση το στρεβλό καταναλωτικό και μεταφορικό μοντέλο, που ανέχθηκε σαν χώρα, ευνόησε με απαράδεκτη πολιτισμικά και περιβαλλοντικά πρακτική το πολυτελές και ενεργοβόρο  Ι.Χ αυτοκίνητο, τους δαπανηρούς αυτοκινητόδρομους, διευκόλυνε τη φορολογική και συναλλαγματική σπατάλη πολύτιμων οικονομικών πόρων και συνέβαλλε τα μέγιστα στο θανατηφόρο άνοιγμα του εμπορικού ισοζυγίου.

√ Προτίμησε για τις οδικές  μεταφορές τα ΙΧ, τις «Νταλίκες» για τις βαριές μεταφορές, και τις σπάταλες αεροπορικές γραμμές πολύ μικρών αποστάσεων, αντί των Μέσων Σταθερής Τροχιάς (Σιδηρόδρομος, DGV)

√ Εγκατέλειψε το  οικονομικό μοντέλο παραγωγικής συγκρότησης που οδηγούσε τη χώρα  στην ανάπτυξη για πολλές δεκαετίες για λόγους ιστορικούς πολιτισμικούς οικονομικούς, με τους «εθνικούς πρωταθλητές», ένα εύρωστο και παραγωγικό σύστημα δημόσιων επιχειρήσεων. Έναν δυναμικό και παραγωγικό, δημόσιο ενεργειακό τομέα που παρά τις αδυναμίες του και τις ελλείψεις του που τον φόρτωναν οι εκάστοτε κρατούντες, συνέχιζε να αποδίδει. Αιχμή αυτού του τομέα ήταν η ολοκληρωμένη ΔΕΗ.

Νέες προοπτικές παραγωγικής και ενεργειακής ανασυγκρότησης

Σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης σαν τη σημερινή,  ένας σύγχρονος παραγωγικός και κοινωνικά ελεγχόμενος δημόσιος τομέας στην οικονομία και ένας ισχυρός και αναπτυξιακής κατεύθυνσης δημόσιος Τραπεζικός Όμιλος, θα μπορούσαν δίπλα σε έναν καινοτόμο και ανταγωνιστικό ιδιωτικό τομέα, του οποίου η δραστηριότητα όχι μόνο δεν αποκλείεται αλλά πρέπει να διευκολυνθεί με τις απαραίτητες θεσμικές ρυθμίσεις, να επιτύχουν σε συνδυασμό με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Μια βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία με επίδικα τον άνθρωπο, το περιβάλλον, τη φτηνή, καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια και όχι το κέρδος και τη φτωχοποίηση  της χώρας.

Θα μπορούσαν να προσαρμόσουν με συμφέροντα εθνικά τρόπο, το προκαπιταλιστικό παραγωγικό μοντέλο τησ χώρας με τον ωκεανό των μικρομάγαζων, σε νέο καινοτόμο και εξωστρεφές παραγωγικό πρότυπο που χρειάζεται  στις ευρωπαϊκές δομές οργάνωσης που συμμετέχει, με τη παράλληλη διατήρηση των συγκριτικών και απαραίτητων πλεονεκτημάτων που έχει ανάγκη  για να διασφαλίσει μια θετική διέξοδο από τη δημοσιονομική, οικονομική  και παραγωγική κρίση.

Το εθνικό ενεργειακό σύστημα, αφού προσαρμοστεί στο ενιαίο, διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα που θα λειτουργήσει ταυτόχρονα σε όλη την Ευρώπη την 01/01/2015 (Target Model), σε συνδυασμό με  τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του στον ενεργειακό τομέα (ήλιος, αέρας, νερά, λιγνίτης γεωθερμία) μπορούν να αποτελέσουν την βασική υποδομή για ένα νέο τύπο ανάπτυξης κοινωνικά, οικολογικά και ενεργειακά αποδεκτό προς όφελος της εθνικής οικονομίας

Σε μια περίοδο που τα πάντα ανατρέπονται και αλλάζουν και οι αιχμές παρέμβασης επικεντρώνονται στην κοινωνική  προστασία, στο περιβάλλον και στην ενέργεια, η ανάγκη της ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου, αποδοτικού και κοινωνικά ελεγχόμενου ομίλου της  Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού παραμένει επίκαιρη και αναντικατάστατη. Αποτελεί έγκλημα εθνικό ο διαμελισμός του σημερινού ομίλου ΔΕΗ και μάλιστα σε συνθήκες αναπτυξιακής στασιμότητας και αναγκαίας προοπτικής ανέλιξης της οικονομίας 

Επί  τέλους να προωθηθεί ξανά ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός, που προβλέπεται από σειρά νόμων αφού φτιάχτηκε πάλι ειδικό όργανο για την υλοποίηση και τον έλεγχό του. Με την έλλειψη μακροχρόνιου προγραμματισμού βολεύονται καλύτερα τα ιδιωτικά συμφέροντα ώστε –βλέποντας και κάνοντας- να προωθούνται μέτρα προς όφελος τους. Κραυγαλέο παράδειγμα οι επιτυχείς εκβιασμοί και οι αδιαφανείς συναλλαγές του ομίλου Μυτιληναίου. Ο όμιλος  ΔΕΗ όχι μόνο να μην ιδιωτικοποιηθεί αλλά αντίθετα και να παραμείνει ολοκληρωμένος στη σημερινή δημόσια μορφή του με την προσθήκη και του κοινωνικού ελέγχου.

Η κυβέρνηση και οι διοικήσεις της ΡΑΕ και του Ομίλου ΔΕΗ να εγκαταλείψουν  την προνομιακή πολιτική σε όφελος των ιδιωτών και να ενδιαφερθούν για τους καταναλωτές και ιδιαίτερα για  τις αδύναμες κοινωνικές κατηγορίες και στρώματα.

Η μείωση της συμμετοχής(ποσοστό)  του λιγνίτη στο ηλεκτρενεργειακό ισοζύγιο – που ούτως ή άλλως προβλέπεται στις επόμενες δεκαετίες, σαν συνέπεια και της εξάντλησης των λιγνιτών- να γίνεται προσεκτικά ώστε και να μειώνεται η περιβαλλοντική επίπτωση και η υποχρεωτική οικονομική δαπάνη από την ανάκτηση δικαιωμάτων αερίων ρύπων και η προστασία των υπαρκτών θέσεων εργασίας. Θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή και από τις τοπικές κοινωνίες η διατήρηση της λειτουργίας των λιγνιτικών κέντρων με την αντικατάσταση ή την κατάργηση  των παλαιών ρυπογόνων μονάδων με νέες αντιρρυπαντικής τεχνολογίας και ταυτόχρονη μείωση   της παραγωγή τους, με στόχο να περιοριστεί η σπατάλη πολύτιμων εγχώριων ενεργειακών πόρων και να βελτιωθούν οι περιβαλλοντικές συνθήκες των περιοχών λειτουργίας τους

Εναλλακτικές και καινοτόμες μορφές ενέργειας

Στην ενεργειακή πολιτική της χώρας πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Η  πολιτική εξοικονόμησης ενέργειας πέρα από τις επαναλαμβανόμενες χωρίς αντίκρισμα υποσχέσεις των κομμάτων ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και της συγκυβέρνησης, η εξοικονόμηση ενέργειας παραμένει απελπιστικά πίσω. Η οδηγία για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια ενσωματώθηκε πριν από χρόνια στη νομοθεσία της χώρας μετά από καταδίκη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Παρά τους νέους και παλαιούς σχεδιασμούς, οι σχετικοί κανονισμοί και αποφάσεις υλοποίησής εφαρμόζονται πλημμελώς τα εντυπωσιακά και μεγαλεπήβολα σχέδια για επιθεωρήσεις κτιρίων, για προώθηση της θερμομόνωσης τους και της τακτοποίησης της ενεργειακής κατηγορίας τους. Ο τρόπος που προωθούνται στη χώρα μας οι ΑΠΕ και η εξοικονόμηση ενέργειας δεν είναι ούτε ορθολογικός ούτε αποτελεσματικός και πρόσφατα οδηγείται σε αδιέξοδα.

Απαιτείται σοβαρός εκσυγχρονισμός των δικτύων και του συστήματος παραγωγής για να καλυφθεί η ασφαλής και αποδοτική ένταξη στο μέγιστο βαθμό των μεταβλητών φορτίων των ΑΠΕ στο διασυνδεδεμένο σύστημα μεταφοράς. Απατούνται νέες σύγχρονες μονάδες υδροηλεκτρικές -υβριδικής μορφής ή μονάδες αντλησιοταμίευσης  και έξυπνα δίκτυα για να ρυθμίσουν και να διασφαλίσουν την ένταξη  της αυξημένης παραγωγής  ενέργειας από ΑΠΕ στο σύστημα.

Ανάλογα προβλήματα υπάρχουν και στις μεταφορές. Η Ελλάδα χώρα με μικρές αποστάσεις οφείλει να σχεδιάσει από μηδενική βάση το εθνικό σύστημα μεταφορών, στο ιδιωτικό, δημόσιο και μαζικό πεδίο, σύμφωνα με τις νέες καινοτόμες και αντιρρυπαντικές τεχνολογίες. Επειδή η Ελλάδα δεν διαθέτει βιομηχανία αυτοκινήτων εύκολα μπορεί να σχεδιάσει και νομοθετήσει ένα πλαίσιο εκσυγχρονισμού των μεταφορών σε συνδυασμό με ένα σύστημα κινήτρων, προκειμένου να περιορίσει τη σπάταλη ενέργειας ορυκτών καυσίμων που συμβάλλουν  στη ρύπανση του περιβάλλοντος κατά το μεγαλύτερο ποσοστό.  

Επειδή όπως όλα δείχνουν ότι η ρεαλιστική προσέγγιση των ενεργειακών πραγμάτων σήμερα, δεν μας οδηγεί στην αντιμετώπιση της ασφάλειας του εφοδιασμού, στην καθαρή ενέργεια και στη μείωση του κόστους της κατανάλωσης και στην προστασία των καταναλωτών. 

Μόνο με την εξοικονόμηση ενέργειας  και τις ΑΠΕ, μπορεί  να υπάρξει διέξοδος αφού όμως  δοθεί το απαραίτητο βάρος  σε νέες σημαντικές  τεχνολογικές εφαρμογές που θα οδηγήσουν το σύστημα ασφαλέστερα και ορθολογικότερα, στην επάρκεια και στην ασφάλεια εφοδιασμού, στην εναρμόνισή του στο ευρωπαϊκό ενεργειακό γίγνεσθαι, κατά την μεταβατική περίοδο της ριζικής προσαρμογής του, στις νέες τεχνολογικές συνθήκες με προμετωπίδα την κορυφαία επιλογή της αποθήκευσης ενέργειας που θα σφραγίσει το μέλλον των ενεργειακών δρασεων.