Ενιαία Ευρωπαϊκή Εσωτερική Αγορά Ενέργειας

 

Το θεσμικό πλαίσιο που υποστηρίζει τους  στόχους της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) και φυσικού αερίου (ΦΑ) στην Ευρώπη και στη χώρα μας, καλύπτεται  από πέντε νέες νομικές πράξεις. Τις οδηγίες του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 2009/72/ΕΚ για την ΗΕ  και 2009/73/ΕΚ για το ΦΑ, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ΗΕ και ΦΑ αντιστοίχως,  που κατάργησαν από 03/03/3011 τις αντίστοιχες 2003/54/ΕΚ, 2003/55/ΕΚ.

Τους κανονισμούς,  (ΕΚ)  αριθ.713 για την ίδρυση Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών, (ΕΚ) αριθ.714/2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ΗΕ, (ΕΚ) αριθ. 715/2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς ΦΑ και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ)1775/2005.

Ακόμη συμπληρώνεται,  από την ανακοίνωση για την  ενεργειακή υποδομή του 2020 και μετά (2011/2034(ΙΝΙ)), τον Κανονισμό (ΕΕ) 1227/2011 για την ακεραιότητα και τη  διαφάνεια στην Χονδρική Αγορά Ενέργειας, την κυοφορούμενη νέα πράσινη βίβλο του 2013 που ήδη βρίσκεται σήμερα στη διαδικασία διαβούλευσης, σχετικά με το πλαίσιο ενεργειακής  πολιτικής για το 2030, την οδηγία 2009/28/ΕΚ προώθησης της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, την οδηγία 2009/29/ΕΚ για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την οδηγία 2003/30/ΕΚ για τη χρήση βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων, την οδηγία 2010/31/ΕΚ για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων, τον κανονισμό (ΕΕ) 994/2010 για την ασφάλεια εφοδιασμού με αέριο, ενεργειακή απόδοση COM(2011) 109 τελικό. Όλες αυτές οι θεσμικές ρυθμίσεις συνθέτουν το νέο πλαίσιο της φιλόδοξης ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Το ανωτέρω  θεσμικό πλαίσιο εγκρίθηκε ως «τρίτη δέσμη μέτρων» για την εσωτερική αγορά ενέργειας

Όμως, παρά τις διαβεβαιώσεις της Επιτροπής, ότι έχει επιτελεστεί πρόοδος στον ενεργειακό τομέα, καθυστερήσεις διαπιστώνονται στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, στην ασφάλεια των συστημάτων, και στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).

Η εσωτερική αγορά ενέργειας.

Η  δημιουργία της ενοποιημένης εσωτερικής ενεργειακής αγοράς ΗΕ και ΦΑ, που αποτελεί και το μείζονα στόχο της Ε.Ε, άρχισε πριν από δέκα πέντε  έτη (1999), με σκοπό, να συντελέσει στην “αναζωογόνηση του ενεργειακού τομέα, στην ανάπτυξη του δυναμικού της επιχειρηματικότητας στους τομείς της ΗΕ και του ΦΑ, στην αξιοποίηση και δυναμική προώθηση των ανανεώσιμων πηγών και στη δημιουργία χρηματιστηριακών αγορών”.

Μολονότι προβλήθηκε  σαν ελπιδοφόρα και ενθαρρυντική προσπάθεια, τα οφέλη που προέκυψαν από τη διαδικασία «απελευθέρωσης» των αγορών ΗΕ και ΦΑ, σήμερα είναι απογοητευτικά. Η ενεργειακή ελίτ των Βρυξελών, στις πιο πρόσφατες  ετήσιες Εκθέσεις προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  σχετικά με τη συντελεσθείσα πρόοδο και στους πέντε τομείς δραστηριότητας, διαπιστώνει αδυναμίες και καθυστερήσεις. COM (2009)115 τελικό, COM (2011) τελικό, COM (2012)663 τελικό. Πιο συγκεκριμένα:

√ Στη δημιουργία της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς αερίου και ηλεκτρισμού. Η οποία θα ολοκληρωθεί με την εφαρμογή την 01/01/2015 του γνωστού σχεδίου συγκρότησης της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας Target Model.

√ Στην ανεπαρκή εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, όπως αυτή διαμορφώθηκε με την προαναφερθείσα τρίτη δέσμη μέτρων

√ Στη συγκράτηση  των τιμών της ενέργειας. Οι τιμές ενέργειας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των πρόσφατων εκθέσεων θα αυξάνονται μέχρι το 2030

√ Στη μη αποτελεσματική εφαρμογή των κανονισμών για την ΗΕ και το ΦΑ από όλα τα κράτη μέλη. Υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις η Ελλάδα αποτελεί μια εξόφθαλμη περίπτωση, η Ιρλανδία έχει αποσπάσει παράταση 2 ετών

√ Στην αργή πρόοδο, όσον αφορά στη ισχύουσα συγκέντρωση των αγορών. Μερικές μόνο  μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην Αγορά ενέργειας

√ Στην αντιμετώπιση των διασυνοριακών στενώσεων, της συμφόρησης και των ελλειπουσών συνδέσεων υποδομών και δικτύων. Παρουσιάζονται σοβαρές ελλείψεις σε διασυνοριακές διασυνδετικές γραμμές 

√ Στο κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο των χρηματοπιστωτικών και των ενεργειακών αγορών που δεν εξασφαλίζει αποτελεσματική εποπτεία και διαφάνεια. Συντάσσονται πολλές δεκάδες Κώδικες για την λειτουργία της αγοράς σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο

√ Στον περιορισμένο ανταγωνισμό και στην  έλλειψη ρευστότητας (Κραυγαλέα περίπτωση η Ελλάδα).

Η Ευρωπαϊκή επιτροπή απειλεί για αυτά και εξετάζει τη δυνατότητα να κινήσει τις διαδικασίες, επί παραβάσει, σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, με τις διατάξεις των οδηγιών και των κανονισμών για το ΦΑ και ΗΕ.

 Προστασία των καταναλωτών και υψηλός βαθμός συγκέντρωσης.

Επιβεβαιώνεται επίσης στις εκθέσεις και η αδυναμία προστασίας των καταναλωτών.   Υψηλός βαθμός συγκέντρωσης (απόκτηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά), όταν οι τρεις μεγαλύτεροι ευρωπαίοι ηλεκτροπαραγωγοί εξακολουθούν να ελέγχουν τη χονδρική αγορά ΗΕ, κατέχοντας ποσοστό 70% της δυναμικότητας της ηλεκτροπαραγωγής διευκολύνοντας εκ των πραγμάτων  συνθήκες για εναρμονισμένες πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η συγκέντρωση είναι ακόμα μεγαλύτερη στη χονδρική αγορά του ΦΑ, όπου οι τρεις μεγαλύτεροι πωλητές χονδρικής, κατέχουν μερίδιο 90% και πλέον.

Στη λιανική αγορά ΗΕ, οι τρείς μεγαλύτερες επιχειρήσεις καταλαμβάνουν μερίδιο 80%.

Οι τιμές ενέργειας, ΗΕ και ΦΑ ακολουθούν ανοδική πορεία, και ο ανταγωνισμός είναι αδύνατος

Οι αυξήσεις των τιμών της  ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές “εξηγούνται κατά τους αρμοδίους της αγοράς”, από πληθώρα υπαρκτών παραγόντων:

-Από το διαφορετικό κόστος παραγωγής, με βάση το συγκεκριμένο σε κάθε περίπτωση, μίγμα διαφορετικών ειδών καυσίμων για την ηλεκτροπαραγωγή.

-Από  τη διαφορετική επάρκεια ηλεκτροπαραγωγικής δυναμικότητας.

-Από το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει  το διαμορφωμένο επίπεδο ανταγωνισμού στις αγορές χονδρικής και λιανικής.

Οι ρυθμιζόμενες τιμές των τιμολογίων που διαφέρουν από κράτος – μέλος σε κράτος, επιφέρουν διαφορές τιμών και μεταξύ κρατών – μελών.

Η προστασία των ευάλωτων καταναλωτών πρέπει να μην συγχέεται με τη διατήρηση των ρυθμιζόμενων τιμών για όλους τους καταναλωτές. Προσεκτικά στοχοθετημένη ρύθμιση τιμών μπορεί να είναι αναγκαία για να προστατεύονται μεμονωμένοι καταναλωτές υπό ορισμένες ειδικές περιστάσεις.

Στους καταναλωτές, προβάλλεται με διάρκεια, ο ισχυρισμός ότι η απελευθέρωση των αγορών θα επιφέρει καλύτερο ανταγωνιστικό περιβάλλον και μείωση των τιμολογίων ενέργειας ισχυρισμός εν πολλοίς  αναξιόπιστος. Για την πληροφόρηση των ευρωπαίων καταναλωτών η Επιτροπή συγκρότησε το Ενεργειακό Φόρουμ των πολιτών. Η ανταπόκριση καταναλωτών για αλλαγή προμηθευτών προς εξασφάλιση καλύτερων τιμών κυμαίνεται σε ποσοστά 10-20% για μικρές βιομηχανίες και νοικοκυριά. Σε μερικές χώρες η αλλαγή προμηθευτή είναι υψηλότερη στις μεγάλες βιομηχανίες. 

 Ενεργειακά αποδοτική Ευρώπη

Την επόμενη εικοσαετία η ΕΕ – όπως και άλλα μέρη της υφηλίου –οφείλει να αντεπεξέλθει στην ανάγκη σημαντικών επενδύσεων σε υποδομές (Σταθμούς, δίκτυα, αγωγούς) για να είναι ασφαλής ο ενεργειακός εφοδιασμός της. Η εγκατεστημένη ισχύς σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να απολέσει μέχρι το 2020 το 1/3 της δυναμικότητάς της λόγω παλαιότητας των εγκαταστάσεών της.

Χρειάζεται πολύ σημαντική αύξηση των επενδύσεων (ένα τρις €), για δίκτυα και ανανέωση των μονάδων παραγωγής στο εσωτερικό και στη διασυνοριακή δυναμικότητα, για την επίτευξη της πλήρους ενοποίησης της αγοράς στην ηλεκτρική ενέργειας. Το μερίδιο του  όγκου των συναλλαγών στα χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθεί να είναι χαμηλό σε σχέση με το μερίδιο που καταλαμβάνουν οι ποσότητες των συναλλαγών αυτών στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Χρειάζονται πρωτοβουλίες σε περιφερειακό επίπεδο στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με την κατανομή και την εξισορρόπηση της δυναμικότητας, τις ζεύξεις αγορών, σε υπαρκτές γραμμές διασύνδεσης, τη δημοσίευση λεπτομερέστερων πληροφοριών σχετικά με το φορτίο, τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας κ.α σε πολλές ακόμα περιοχές για τη βελτίωση της περιφερειακής ενοποίησης της αγοράς. Ανάλογες πρωτοβουλίες απαιτούνται σε περιφερειακό επίπεδο και στον τομέα του φυσικού αερίου(ΦΑ)

Στις 27 Μαρτίου του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Πράσινη Βίβλο του 2013 με στόχο την κατάρτιση στρατηγικού πλαισίου με ορίζοντα το 2030 σχετικά με την αλλαγή κλίματος και την ενέργεια, την οποία έθεσε σε διαβούλευση μέχρι τις 2 Ιουλίου. Το νέο πλαίσιο πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αλλά πρέπει να είναι αρκετά φιλόδοξο, ώστε να ανταποκριθεί στον απαραίτητο μακροπρόθεσμο στόχο της μείωσης των εκπομπών κατά 80-95% μέχρι το 2050

Θέση της Ευρώπης στην ενεργειακή τεχνολογία και καινοτομία

•Η πολιτική «θεσμικού διαχωρισμού» παραγωγής και δικτύων, έχει ευνοήσει τη συγκέντρωση και όχι τον ανταγωνισμό. Εξ’ ου και τα συμπεράσματα περί νέας συμπλήρωσης της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά με  τρίτη πιο ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων, μαζί με  απειλές παραπομπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο  κρατών-μελών.

• Με παρεμβάσεις και ενισχυμένο  συντονισμό, της πρώην Ομάδας των Ανεξάρτητων Ρυθμιστικών Αρχών, European Regulators Electricity and Gas (ERGEG),των Ομάδων του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς ΦΑ (European Net Transmission System Operators for Gas, ENTSO-G) και ΗΕ (European Net Transmission System Operators for Electricity ENTSO-E), ή (ΕΔΔΣΜ), το διαχωρισμό των συστημάτων διανομής, καθώς και τη καλύτερη λειτουργία του νέου «Οργανισμού» Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας(Agency for the Cooperation of Energy Regulators,  ACER) που αντικατέστησε την πρώην ERGEG, την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των Εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών (ΡΑΕ) των κρατών-μελών και τον ασφυκτικό έλεγχο των εθνικών ενεργειακών συστημάτων και τον συντονισμό των θεσμικών οργάνων, που επιδιώκεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η υλοποίηση της τρίτης δέσμης μέτρων. 

Ακόμα η ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής(ΗΕ) ενέργειας και φυσικού αερίου(ΦΑ), απαιτεί επαρκή σύνδεση των αγορών αυτών καθώς και την αποδοτική αξιοποίηση νέων διασυνδέσεων, ισορροπημένη κατανομή ισχύος της ηλεκτρικής ενέργειας και της δυναμικότητας της ΗΕ, κυρίως σε περιφερειακό επίπεδο, υλοποίηση της ζεύξης των αγορών, με ενιαίο βάθρο δημοπρασιών και ζεύξης, και  προσφορά υπηρεσιών που  διευκολύνουν το αποδοτικό εμπόριο και εξασφαλίζουν ότι, τα τιμολόγια χρήσης δικτύου (βάσει μεθόδων «κόστος συν κέρδος» ή αγορακεντρικών), παρέχουν κίνητρα ιδίως για διασυνοριακές επενδύσεις. Εξίσου σημαντική είναι η εφαρμογή αμερόληπτων και διαφανών κανόνων εξισορρόπησης  κατανεμημένης ισχύος που  είναι διασυνδεδεμένη διασυνοριακώς.

Τέλος απαιτείται η ενίσχυση στρατηγικών ενεργειακών υποδομών, μέσω ερευνητικών πρωτοβουλιών από τον Ευρωπαϊκό Συνασπισμό Ενεργειακής Έρευνας (EERA), στην αιολική και ηλιακή  ενέργεια, βιοενέργεια, ευφυή δίκτυα διανομής, ευφυείς μετρητές,  πυρηνική σχάση, δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, νέους προηγμένους κινητήρες αυτοκινήτων με κυψέλες καυσίμου, ηλεκτροκινητικότητα. Ανάπτυξη μεγάλων έργων στους τομείς της υδροηλεκτρικής δυναμικότητας, της αποθήκευσης πεπιεσμένου αέρα, της αποθήκευσης ρεύματος σε συσσωρευτές και άλλες καινοτόμες τεχνολογίες όπως της  αποθήκευσης υδρογόνου.

Ενιαίο μοντέλο αγοράς ΗΕ (Target Model)

Οφείλουμε να γνωρίζουμε, ότι η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά (Single Energy Market, SEM) όχι μόνο εξελίσσεται, αλλά δρομολογεί «σεισμικές αλλαγές» στον τομέα της ενέργειας.

Εάν δεν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, κινδυνεύουμε να παρακολουθούμε για πολλά ακόμα χρόνια το «ενεργειακό χάος» να διαιωνίζεται στη χώρα μας.

Το Target Model εμφανίζεται ως ένα κοινό  λειτουργικό πλαίσιο  για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς ενέργειας.

Οι αγορές ΗΕ σε όλη την Ευρώπη πρέπει να αποκτήσουν μια σειρά από κοινά χαρακτηριστικά, να συνδέονται μεταξύ τους αναλόγως, να αξιοποιούν τις δυνατότητες και την αποτελεσματική διαχείριση των διασυνοριακών διασυνδέσεων, για μεταφορά της ΗΕ.

Για να επιτευχθεί αυτό η ικανότητα διαχείρισης κατανομής, η κυκλοφοριακή συμφόρηση (Capacity Allocation and Congestion Management Network Group, CACM) και η εξισορρόπηση έχουν αναγνωριστεί ως τομείς προτεραιότητας. Υπάρχουν τέσσερα μοντέλα στόχοι για την ολοκλήρωση της αγοράς ΗΕ. Τα τρία αφορούν τη κυκλοφοριακή συμφόρηση (CACM), { για την Αγορά και τη Σύζευξη, τη Διασυνοριακή διασύνδεση και την προηγούμενη  μέρα, τη Μεταφορά δυναμικότητας και τα δικαιώματα, την Ικανότητα μεταφοράς και τους λογιστικούς υπολογισμούς} και ένα την εξισορρόπηση. Με αυτό το σχέδιο άρχισε η ACER  να εφαρμόζει σε συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους το μοντέλο της εσωτερικής αγοράς ΗΕ.

Δημιουργήθηκαν 7 περιφέρειες για ΗΕ και τρείς για  ΦΑ, ως ενδιάμεσο βήμα για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και ορίστηκαν διάδρομοι προτεραιότητας για την ΗΕ, το ΦΑ και το πετρέλαιο.

Στην ΗΕ οι περιφέρειες διασφαλίζουν τη βελτιωμένη κατανομή δυναμικότητας, τις μεθόδους διαχείρισης της συμφόρησης και την αύξηση της διαφάνειας. Στο ΦΑ βελτιώνουν τη διαφάνεια και τα θέματα ασφάλειας του εφοδιασμού. Η αρχή του 2015 παραμένει μια φιλόδοξη ημερομηνία στόχος του σχεδίου της ολοκληρωμένης εσωτερικής αγοράς.  

Πάντως η μέχρι σήμερα εφαρμογή του ευρωπαϊκού μοντέλου ολοκλήρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ), που αναπτύσσεται με βάση το γνωστό   θεσμικό πλαίσιο Οδηγιών και Κανονισμών της τρίτης δέσμης μέτρων δεν είναι αρκούντως ικανοποιητική

Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της πορείας ολοκλήρωσης της αγοράς, οι πρόσφατες Ετήσιες Εκθέσεις της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σκιαγραφούν σφαιρικά τις εκκρεμότητες , τις ανεπάρκειες και τις καθυστερήσεις.

Στις εκθέσεις αυτές αναγνωρίζονται η σχετικά περιορισμένη ολοκλήρωση της αγοράς σε περιφερειακό επίπεδο  αλλά και η πρόοδός της αγοράς ΗΕ  στο σύνολο. Η αγορά ως γνωστόν καθιερώνει τη θέσπιση μιας ενιαίας πανευρωπαϊκής αγοράς ΗΕ χωρίς εσωτερικά σύνορα η οποία περιλαμβάνει της χώρες της ΕΕ αλλά και όμορες χώρες ή χώρες παραγωγούς ενέργειας ως συμβαλλόμενα μέρη. Χωρίζεται σε επτά (7) (επικαλυπτόμενες) περιφερειακές περιοχές.

Η Ελλάδα μαζί με την Αυστρία, την Ιταλία, την Ουγγαρία , τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία συμβάλλεται μαζί και με την Αλβανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Π.Γ.Δ Μ ( FYROM), Σερβία Μολδαβία , Μαυροβούνιο, Ουκρανία, Κοσσυφοπέδιο (Προσωρινή Διοίκηση του ΟΗΕ) στην Νοτιοανατολική Περιφέρεια της Ευρώπης ΝΑΕ (SWE).

Οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς της κάθε Περιφέρειας υποχρεούνται να εφαρμόσουν τις ίδιες υποχρεώσεις (κώδικες, ασφάλεια δικτύων) σχετικά με τη διασυνοριακή ροή ενέργειας με τα Διαχειριστικά Συστήματα Μεταφοράς (ΔΣΜ) των κρατών–μελών της Ε.Ε. Δηλαδή μια συντονισμένη μέθοδο διαχείρισης και διαδικασίας για την κατανομή της «χωρητικότητας» μέσω ηλεκτρικών κόμβων και χρηματιστηρίων, στην αγορά ΗΕ και ΦΑ μεταξύ των δικαιοδοσιών (Εθνικών) της περιοχής.

Οι ΔΣΜ έχουν ήδη αναπτύξει το κοινό μοντέλο δικτύου της Νοτιανατολικής Ευρώπης(SEE). Αξίζει να σημειωθεί ότι στην χώρα μας τα πράγματα δεν πάνε τόσο καλά. Ο ΛΑΓΗΕ στη δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ για την αναδιοργάνωση της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (10^ος του 2012) είχε επισημάνει ότι:

 «Δεν νοείται εφαρμογή του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Μοντέλου (Target Model) με την προωθούμενη από την Ε.Ε σύζευξη τιμών των αγορών δίχως την εξασφάλιση συμβατού μοντέλου για την εσωτερική αγορά ΗΕ» και σε άλλο σημείο ο ΛΑΓΗΕ τόνιζε:

Είναι πλέον προφανές ότι υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην πορεία της Ελληνικής Αγοράς προς το «Ενιαίο Μοντέλο», ακρογωνιαίοι λίθοι του  οποίου αποτελούν, η σύζευξη τιμών και η διαρκής και έμμεση εκχώρηση δικαιωμάτων στα πλαίσια ενδοήμερης αγοράς, βάσει των οποίων επιδιώκεται η προώθηση μιας αποδοτικής και ενιαίας αγοράς. Η εγγενής αδυναμία προσαρμογής του υφιστάμενου μοντέλου στις παραπάνω απαιτήσεις δυσχεραίνει τις προσπάθειες σύγκλισης και καθιστά προβληματική την Ελληνική συμμετοχή σε όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες σε περιφερειακό και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο».

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιρλανδία  της οποίας το Σύστημα προσομοιάζει με το Ελληνικό και είναι ενταγμένη σε περιφέρεια μαζί με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, επέτυχε να προωθήσει αναβολή της εφαρμογής του Ενιαίου Μοντέλου για να επιτύχει καλύτερη προσαρμογή του.

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι τίποτε δεν μπορεί να προωθηθεί στη χώρα μας αν δεν ξεκαθαριστεί τι μέλλει γενέσθαι στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.

Η εφαρμογή του μοντέλου θα ξεκινήσει στην Ε.Ε 01/01/2015.

Αναλύσεις που κυκλοφορούν διατυπώνουν τους λόγους της καθυστέρησης  της ολοκλήρωσης του Μοντέλου.

Το διάστημα για την εφαρμογή του είναι πολύ μικρό και έχουν διαπιστωθεί:

√ Ανεπαρκής υποδομή διασυνδέσεων

√ Ανεπαρκή κίνητρα για την της αγορά ώστε να βελτιωθεί η υποδομή των διασυνδέσεων.

√ Αναποτελεσματικότητα κατανομής της υπάρχουσας χωρητικότητας των δικτύων

√ Ασυμβίβαστο σχεδιασμό της αγοράς, μεταξύ των εθνικών δικαιοδοσιών (χωρών της Ε.Ε και των συμβαλλομένων χωρών εκτός Ε.Ε).

Το βασικό επιχείρημα για την προώθηση του ενιαίου ευρωπαϊκού μοντέλου στηρίζεται στη  θεωρία ότι μια ολοκληρωμένη αγορά ΗΕ θα διευκόλυνε τη ροή της παραγωγικής ικανότητας από τις περιοχές με φθηνή παραγωγή ΗΕ προς τις περιοχές όπου η ΗΕ έχει υψηλή αξία.

Επιπρόσθετα οφέλη που θα συμβάλλουν στην προώθηση της ενιαίας αγοράς είναι:

√ Η διευκόλυνση της αυξανόμενης διείσδυσης από μεταβλητές εισροές ενέργειας όπως αυτές των ΑΠΕ, μέσω και  της επέκτασης των διασυνδεδεμένων  δικτύων.

√  Η προβολή ισχυρών μηνυμάτων (ως κίνητρο) για την ανάπτυξη υποδομών των διασυνδέσεων.

√  Μια πιο ανταγωνιστική αγορά ΗΕ με στόχο τη βελτίωση στο σύνολό τους των  τιμών  της  ΗΕ

√ Η βελτίωση της ασφάλειας των διασυνδεδεμένων δικτύων σε όλη την Ε.Ε.

Με μια μάλλον απλουστευμένη αλλά κατανοητή διαπίστωση επισημαίνεται, ότι οι τιμές της ΗΕ σε όλες τις (7) περιφερειακές ζώνες ή η νέα ολοκληρωμένη αγορά θα πρέπει να καθορίζεται από ένα κοινό λογισμικό πρόγραμμα.

Ακόμα το κόστος αυτού του  μεγαλεπήβολου σχεδίου εκσυγχρονισμού της παραγωγής ενέργειας, της επέκτασης των δικτύων και της ενίσχυσης των διασυνδέσεων θα ανέλθει σε αστρονομικό ποσό. Άρα τίθεται θέμα εξεύρεσης πόρων από την αγορά.

Το χρονοδιάγραμμα του  συγχρονισμού του ενιαίου μοντέλου θα ξεκινήσει την 01/01/2015. Δεδομένου όμως και του υψηλού κόστους αλλά και κρίσης χρέους που προκαλεί το  υφεσιακό κλίμα στην  Ε.Ε, μένει να φανεί η ομαλή προώθησή του.

Σημειώνεται τέλος ότι το ACER (ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών) και το ENTSO-E (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς ΗΕ) έχουν εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές – πλαίσιο από τον Ιούλιο του 2011 για την κατανομή της δυναμικότητας και της διαχείρισης της συμφόρησης ΗΕ (CACM-FG)

Η Θεσμική διάρθρωση του μηχανισμού εποπτείας της Νοτιοανατολικής περιφέρειας συγκροτείται από:

1.    Την Μόνιμη Ομάδα Υψηλού Επιπέδου (MC)

2.    Oμάδα εργασίας της Επιτροπής Ενεργειακής Κοινότητας (ECRB)

3.    Γραμματεία τη Ενεργειακής Κοινότητας ΝΑΕ (SEE)

Μετά τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι προηγείται στη συζήτησή μας το Ενιαίο Ευρωπαϊκό Μοντέλο, η λήψη σχετικών αποφάσεων σχετικά με αυτό  και στη συνέχεια έπονται τα θέματα του Εθνικού Ενεργειακού Συστήματος.

Παρά ταύτα η Ε.Ε επιμένει και διακηρύσσει ότι:

• Με βάση τα συμπεράσματα της τελευταίας έκθεσης «Για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας» COM (2012) 663 τελικό, η Ε. Επιτροπή δεσμεύεται να επιδιώξει εντός του πεδίου των αρμοδιοτήτων της, την αντιμετώπιση των προβλημάτων κατασκευής και εκσυγχρονισμού ευρωπαϊκού δικτύου, της ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων, της ηλεκτροπαραγωγής πολύ μικρής κλίμακας και των έξυπνων δικτύων με σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, στο οποίο θα καθορίζει το ρόλο των διαφόρων παραγόντων (φορέων εκμετάλλευσης δικτύων, παραγωγών, προμηθευτών, παρόχων κάλυψης της ζήτησης, καταναλωτών και ρυθμιστικών αρχών        

Το πλαίσιο αυτό οφείλουμε να το κρίνουμε και να το αξιολογήσουμε, συγκριτικά με ότι ισχύει σήμερα στην Ελλάδα.