Συμβολή στο διάλογο για τις θέσεις του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖ ΕΚΜ

 

ΜΕΡΟΣ Α’ Σημείο 2.  Ο σοσιαλισμός ως στρατηγικός στόχος.

Οι θέσεις περιγράφουν με πληθωρικό τρόπο, ποιος είναι για μας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ο σοσιαλισμός και καταλήγουν στην ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ να πρωτοστατήσει, για να αναπτυχθεί μια ευρεία συζήτηση για ένα σοσιαλισμό του 21^ου αιώνα, με ελευθερία και δημοκρατία τόσο στην Ελλάδα όσο και στην κλίμακα της Ευρώπης, αξιοποιώντας όλες τις σημαντικές θεωρητικές επεξεργασίες, που αφορούν τα κινήματα με πρώτο το κορυφαίο κίνημα της εργατικής τάξης.

Τολμώ να ξεκινήσω αυτό το διάλογο δημοσίως από σήμερα, παρόλο που με έχει κάνει προσεκτικό η αποκρουστική εμπειρία που έζησα από κοντά, όταν στο παρελθόν ως εκπρόσωπος του ΚΚΕ Εσωτερικού στις αρχές της δεκαετίας του 80, παρακολούθησα το ψευδεπίγραφο και υπερφίαλο συνέδριο  «Εκατό μέρες για τη μετάβαση στον σοσιαλισμό» πριν από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ.

Είναι κατ’ αρχή θεωρητικά τεκμηριωμένο ότι η προοπτική της οικοδόμησης του σοσιαλισμού προϋποθέτει όραμα, δρόμο μετάβασης και χάραξη στρατηγικής και τακτικής. Επιβάλλει ακόμη εκτίμηση των αντικειμενικών συνθηκών για την επεξεργασία  όρων  και επιλογών στην πορεία περάσματος προς το σοσιαλισμό.

Ο ίδιος ο Μαρξ δεν θεωρούσε ότι ο σοσιαλισμός θα μπορούσε να πραγματωθεί υπό συνθήκες φτώχειας. Ούτε κανένας άλλος σημαντικός μαρξιστής από τους ηγέτες των μπολσεβίκων όπως ο Λένιν ή ο Τρότσκι, πριν από τα Στάλιν, θεωρούσε εφικτό κάτι τέτοιο.

Ακόμη, δεν μπορείς να ανακατανείμεις πλούτο προς όφελος των πολλών αν δεν υπάρχει πλούτος, η υπάρχει εξαιρετικά λίγος προς αναδιανομή.

Δεν μπορείς να καταργήσεις τις υπάρχουσες κοινωνικές τάξεις υπό καθεστώς βιοτικών στερήσεων, αφού οι απαραίτητες συγκρούσεις για ένα  ισχνό και μη ικανό πλεόνασμα για να καλύψει τις ανάγκες των πολλών, θα  επαναφέρει τις τάξεις ή θα τις αναβιώσει από τα παράθυρα της ανέχειας και των στερήσεων.

Δεν μπορείς να οικοδομήσεις το σοσιαλισμό σε μία μόνη χώρα. Το κίνημα ή θα είναι διεθνές ή δεν θα επιβιώσει. Η αλλόκοτη έννοια του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα επινοήθηκε τη δεκαετίας του 1920 από το Στάλιν, από αντίδραση για την εγκατάλειψη της Ρωσίας,  γιατί  δεν υπήρξαν άλλες χώρες να συντρέξουν την επανάσταση στην περίοδο που ο Ρωσικός λαός υπέφερε.

Το να επιχειρήσεις να αξιολογήσεις την προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μία μόνο χώρα, βάσει των αποτελεσμάτων της εντός των εθνικών ορίων, είναι σαν να εξιστορείς την βασανιστική πορεία του Σίσυφου.

Η Οικοδόμηση μιας οικονομίας από πολύ χαμηλό επίπεδο αποτελεί εξουθενωτικό και αποκαρδιωτικό έργο. Είναι απίθανο  σήμερα  οι πολίτες, άνδρες και γυναίκες, να υποστούν οικειοθελώς τις κακουχίες ενός οικονομικά και αναπτυξιακά ταχύρυθμου και εν πολλοίς ελλιπούς εγχειρήματος. Ένα τέτοιο σχέδιο ή θα εκτελεσθεί σταδιακά, με την έννοια μιας συνεχούς διαδικασίας ρήξεων και ανατροπών,  κάτω από δημοκρατικό και εργατικό έλεγχο και κοινωνική συναίνεση,  σε βάθος χρόνου σύμφωνα με τις μαρξιστικές αξίες, ή θα επιβληθεί με εξαναγκασμό ώστε οι πολίτες να αποδεχτούν και να υλοποιήσουν με βίαιο τρόπο και σε συνθήκες ανέχειας και φτώχειας ότι είναι απρόθυμοι να κάνουν εθελοντικά σε αποδεκτές και ανθρώπινες οικονομικές συνθήκες.

Τέτοια άλλωστε περίπτωση αποτελεί η στρατιωτικοποίηση της εργασίας στη Μπολσεβίκικη Ρωσία. Το τρομακτικό και συνάμα ειρωνικό αποτέλεσμα εκείνης της περιόδου, ήταν η υπονόμευση του πολιτικού επικοδομήματος του σοσιαλισμού (λαϊκή δημοκρατία, γνήσια αυτοκυβέρνηση) ακριβώς με την προσπάθεια δημιουργίας της οικονομικής βάσης με αντιδημοκρατικό και αυταρχικό τρόπο.

Ως εκ τούτου, οι ιδεώδεις προδιαγραφές για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού με δημοκρατία, ελευθερία και αυτοκυβέρνηση είναι ευνοϊκές όταν, οι πολίτες άνδρες και γυναίκες, διαθέτουν ικανό μορφωτικό επίπεδο, όταν ο πληθυσμός που συμμετέχει ενεργά είναι πολιτικά και πολιτισμικά καλλιεργημένος, όταν έχουν διασφαλιστεί ακμαίες δημοκρατικές συνθήκες, ανώτερου επιπέδου δημόσιοι θεσμοί, εξελιγμένες τεχνολογικές και καινοτομικές συνθήκες, στην ενέργεια στην επικοινωνία στις μεταφορές. Διαφωτισμένη φιλελεύθερη παράδοση και δημοκρατική κουλτούρα.

Για να ακολουθήσεις σήμερα το δρόμο μετάβασης προς το σοσιαλισμό, πρέπει «να έχεις παπούτσια και να μην είσαι ξυπόλητος» Και στην καλύτερη περίπτωση που θα επιχειρήσεις την τυχόν οικοδόμησή του υπό συνθήκες ευημερίας,  πρέπει να επιλύσεις το θέμα της αγοράς.

Μπορείς να εξαφανίσεις για μαγείας την αγορά σε μια πολυσύνθετη και σύγχρονη οικονομία;

Οι αγορές αφού θα υπάρχει δημοκρατία και όχι δικτατορία, αντικειμενικά θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν και σε μια σοσιαλιστική κοινωνία.

Θα λειτουργήσει στη μεταβατική αυτή περίοδο ο σοσιαλισμός της αγοράς. Τα σοσιαλιστικά μέσα παραγωγής θα ανήκουν στην κοινωνία με αυτοδιοικούμενους συνεταιρισμούς και θα ανταγωνίζονται τις ιδιωτικές επιχειρήσεις με ρυθμισμένο και διαφανές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Ο ανταγωνισμός θα λειτουργεί με όρους σοσιαλιστικής αγοράς.

Άλλωστε ο ίδιος ο Μαρξ ήταν σοσιαλιστής της αγοράς αφού πίστευε πως η αγορά θα εξακολουθήσει να υφίσταται κατά τη μεταβατική περίοδο μετά την επανάσταση. Πίστευε ότι η αγορά δεν ήταν μόνο θεσμός εκμετάλλευσης αλλά και χειραφέτησης, καθώς έχει συντελέσει στο παρελθόν στην απελευθέρωση του ανθρώπου από την προηγούμενη εξάρτηση του κατά την προκαπιταλιστική περίοδο.

Τέλος στη βασανιστική και δύσκολη πορεία για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στο γεωπολιτικό χώρο της Ευρώπης, στον οποίο ανήκουμε ιστορικά, πολιτισμικά, γεωγραφικά και οικονομικά,   και για τον οποίο οραματιζόμαστε το σοσιαλισμό, θα πρέπει οι λαοί της Ευρώπης  να γνωρίζουν ότι σε ένα τέτοιο εγχείρημα οι πολιτικές πιθανότητες θα είναι πάντα με το μέρος του συστήματος που βρίσκεται στην εξουσία, αφού διαθέτει την υπεροχή στη διαχείρισή του και την επικοινωνιακή  ηγεμονία που στηρίζεται  στο σύγχρονο υπερόπλο του συστήματος την τηλεοπτική δημοκρατία.