Συμβολή στο διάλογο για τις θέσεις του Συνεδρίου του ΣΥΡΖΑ ΕΚΜ

(6)ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ

ΜΕΡΟΣ Β’ Προγραμματικοί στόχοι Σημείο 6 παράγραφος 2

Στην παράγραφο 2 του σημείου 6 περιγράφεται με πολύ σύντομο και για αυτό ελλιπή τρόπο, το Εθνικό Σχέδιο Οικονομικής και Κοινωνικής ανόρθωσης και παραγωγικής ανασυγκρότησης καθώς και οι ανάλογες επιλογές του.

Δεν μπορεί όμως ένα τόσο σημαντικό θέμα, ίσως το σημαντικότερο των θέσεων να περιορίζεται σε 20 μόλις γραμμές ενός μονόστηλου του κειμένου των θέσεων.

Υπάρχει ανάγκη να αποσαφηνιστούν δημόσια και με ακρίβεια ορισμένα σοβαρά ζητήματα όπως:

• Η σημερινή κατάσταση της οικονομίας και οι αναγκαστικοί περιορισμοί που επιβάλλει το άσχημο οικονομικό κλίμα της χώρας, που πρέπει να είναι σε γνώση  της ελληνικής κοινωνίας.

• Οι αναδιαρθρώσεις που απαιτούνται για μια νέου τύπου βιώσιμη ανάπτυξη και πώς αυτή θα συνδυαστεί με τις δεσμεύσεις της χώρας που θα διατηρηθούν αναγκαστικά στο πλαίσιο της νέας διαπραγμάτευσης της δανειακής σύμβασης, αλλά και πως θα αποκατασταθούν οι   απορυθμίσεις που επέβαλαν στην οικονομία  οι Μνημονιακές κυβερνήσεις.

1.1 Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα είναι η μεγαλύτερη μετά την ωρίμανση της ελληνικής οικονομίας (1960). Όλα τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η κρίση συνεχίζει να επιδεινώνει τους δείκτες της οικονομίας, συνεπώς είναι απαραίτητη η ανίχνευση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης εικόνας της, μετά την μνημονιακή περίοδο σταθεροποίησής της. Είναι προφανές ότι οι επιπτώσεις των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων θα αποβούν καθοριστικές και  στην μετέπειτα της δανειακής σύμβασης πορεία της ελληνικής οικονομίας.

1.2 Η ένταση της ανισορροπίας μεταξύ πραγματικής και νομισματικής οικονομίας θα συνεχίσει να αναταράζει στο μέλλον την οικονομία αφού δεν έχει διευκρινιστεί πώς θα τιθασευτεί.

1.3 Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν πρέπει με σαφήνεια και ευκρίνεια να διαχωριστούν: Σε εκείνα που θα αφορούν τη βραχυχρόνια οξύτητα, δηλαδή τη θεραπεία της κρίσης και σε μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τη βραχυχρόνια ανάταξη της οικονομίας και αν προηγηθούν, για να ικανοποιήσουν την κοινωνική συνειδητοποίηση για τις μελλοντικές ρυθμίσεις, μπορεί να καούν και να χαθεί η ευκαιρία να υιοθετηθούν υπό νέες πιο ομαλές οικονομικές συνθήκες.

1.4 Κρίσιμο ζήτημα που ανέδειξε η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, αφορά την πρόκληση συστημικών κρίσεων συνεπεία της ασύδοτης λειτουργίας του τραπεζικού  συστήματος, λόγω της νέας ιδιόμορφης διαπλοκής που έχει επικρατήσει στον καπιταλισμό, μεταξύ χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και της πολιτικής διοίκησης σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία εξασφαλίζει ασύδοτη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα και ατιμωρησία  στα τραπεζικά συστήματα. Παρά την πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, η διεθνής κοινότητα και τα ισχυρά κέντρα ισχύος (G8, G20, Ε.Ε) δεν κατάφεραν μέχρι σήμερα να επιβάλλουν ρυθμίσεις στο διεθνές τραπεζικό σύστημα που να αποτρέπουν τυχόν νέες χρηματοοικονομικές κρίσεις. Η ασύδοτη δραστηριότητα των τραπεζών συνεχίζεται ενδεχομένως με μειωμένη ένταση.

1.5 Στην Ελλάδα η κρίση προκλήθηκε σε μία οικονομία που εδώ και χρόνια εφάρμοζε μια άκρως επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, με αποτέλεσμα στις συνθήκες της κρίσης, να έχει εξαντλήσει τα περιθώρια μιας απαραίτητης δημοσιονομικής επέκτασης για την αντιμετώπιση της ύφεσης που προκάλεσε  η κρίση.

Μόνο οι ανεύθυνες ενέργειες που έγιναν προ κρίσης, της συνεχούς μείωσης της φορολογίας, των προσωπικών εταιρικών επιχειρηματικών κερδών σε 25% το 2004 και σε 20% το 2007, των φορολογικών συντελεστών των φυσικών προσώπων την περίοδο 2007-2009, και των εταιρικών φορολογικών συντελεστών από 35% το 2004 σε 25% το 2007, επιβεβαιώνουν τη δημοσιονομική  εξάντληση της  σχετικά «ανεκτής» δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας στην προ την κρίση περίοδο.

Η κρίση εμφανίστηκε κυρίως μέσω της μείωσης της ζήτησης, σε μια οικονομία με εκτεταμένη φαιά οικονομική ζώνη (παραοικονομία) και μικρή έκθεση στην εξωτερική διεθνή οικονομία, απείλησε τον τραπεζικό τομέα και επιδείνωσε τα δημόσια οικονομικά. Την ίδια περίοδο  επικράτησε μια χαλάρωση στα δημόσια οικονομικά σε ότι αφορά τη λειτουργία των εισπρακτικών μηχανισμών κυρίως μέσω μιας προκλητικής, πελατειακού χαρακτήρα πολιτικής φορολογικών «περαιώσεων», με αποτέλεσμα την απενεργοποίηση της λειτουργίας των φοροεισπρακτικών ελέγχων. Παράλληλα, η ιδιαίτερα προκλητική έκρηξη του ταμειακού ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης, τα ανεξέλεγκτο άνοιγμα μεταξύ δημόσιων εσόδων και δημόσιων δαπανών καθώς και μεταξύ δημόσιων εσόδων και δαπανών ασφαλιστικών οργανισμών, ανέτρεψαν τη σχετική δημοσιονομική ισορροπία. Στις αρνητικές αυτές εξελίξεις θα πρέπει να προστεθούν, ανεξάρτητα της κρίσης του 2008, η εξέλιξη του δημόσιου δανεισμού, το  υψηλό επίπεδο χρέους που διατηρούσε σε επίσης υψηλό επίπεδο, το κόστος δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, καθώς και η διαρκώς ανερχόμενη αύξηση των ιδιωτικών στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων.

1.6 Στην ελληνική οικονομία η κρίση έγινε αισθητή με τη ραγδαία μείωση των τιμών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, λόγω της ρευστοποίησης θέσεων από τους ξένους επενδυτές που έλεγχαν το 50% της συνολικής αξίας της ελληνικής χρηματαγοράς. Η ύφεση που ενέσκηψε μείωσε την καταναλωτική εμπιστοσύνη και συρρίκνωσε τα επενδυτικά σχέδια. Η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών συνέβαλλε στη συρρίκνωση των δημόσιων επενδύσεων ενώ η κρίση έθιξε άμεσα τη ζήτηση για εξαγώγιμα προϊόντα. Αντίστοιχα μειώθηκε και η ζήτηση για εισαγωγές και συνεπώς πλήγηκε και το εμπόριο που αποτελεί δομικό τομέα της ελληνικής οικονομίας. Η εσωτερική βίαια υποτίμηση των εισοδημάτων, έπληξε τον ωκεανό των μικρομάγαζων, ενώ η μείωση εισπράξεων από τον τουρισμό ολοκλήρωσε την οικονομική βύθιση και τη δραστική μείωση του ΑΕΠ κατά 25% σε 6 χρόνια. Η έκρηξη της ανεργίας στο 30% ήταν το επακόλουθο της κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας που σήμερα κινείται εντός του θανατηφόρου σπιράλ, ύφεση, χρέος, ύφεση, νέο χρέος. Ο συνεπακόλουθος αποπληθωρισμός έριξε βεβαίως τις τιμές, εκτός όμως  από τα είδη πρώτης ανάγκης, που ρυθμίζονται είτε από το κράτος(ενέργεια, καύσιμα) είτε από τις εναρμονισμένες πρακτικές των πολυεθνικών στα Super Market.  

Αυτή την αρνητική εικόνα της εθνικής οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών προ και μετά την κρίση, οφείλουν να την γνωρίζουν όλοι οι έλληνες, και προφανώς δεν παρουσιάζεται με οικονομική ακρίβεια στις θέσεις της ΚΕ.

2.1 Για να ορθοποδήσει η χώρα σε πρώτη φάση, με την άμεση  αντιμετώπιση της κρίσης χρειάζονται δύο πράγματα. Πρώτον ένα μικρότερο δημοσιονομικό βάρος από τα δυσθεώρητα δάνεια, για την αποπληρωμή του χρέους και δεύτερον μια βελτιωμένη οικονομική ανταγωνιστικότητα.

Για να επιτευχθούν αυτοί οι δύο υψηλοί στόχοι, ο πρώτος μπορεί να αντιμετωπισθεί με μια σοβαρή επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, αφού άλλωστε υπάρχει ήδη σχετική δέσμευση από την Ε.Ε και παράλληλα έχει διαπιστωθεί η απαράδεκτη και βίαιη τακτική που ακολουθήθηκε από την τρόικα στη δημοσιονομική διαχείριση της κρίσης στην Ελλάδα, και ο δεύτερος μια μακριά και βασανιστική διαδικασία για βιώσιμη, υψηλή ανάπτυξη που απαιτεί νέα οργάνωση, νέο παραγωγικό μοντέλο, εξορθολογισμό των δαπανών και πρωτογενή πλεονάσματα, που προϋποθέτουν θυσίες που όμως θα κατανεμηθούν δίκαια, προσανατολισμένες κυρίως προς τους έχοντες και κατέχοντες.

2.2 Η πρώτη συμφωνία για την αναδιάρθρωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα (PSI), παρότι έγινε με εγκληματική καθυστέρηση, από την ανικανότητα και τις φοβίες των ελίτ της Ε.Ε, προκειμένου να προστατεύσουν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα για  να ξεφορτωθεί τα τοξικά ελληνικά ομόλογα, παραμένει η μεγαλύτερη επαναδιαπραγμάτευση χρέους στην ιστορία. Η  ελάφρυνση του δημοσιονομικού βάρους στο όνομα των Ελλήνων πολιτών ήταν σημαντική έστω και αν διατέθηκε ανισόρροπα, με τη συμμετοχή ξένων αποταμιευτών, που σε τελική ανάλυση δεν είναι μόνο τράπεζες ή κακοποιά κερδοσκοπικά στοιχεία, αλλά κάτοχοι ομολόγων, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι κ.α, οι οποίοι αποταμιεύουν για τη σύνταξή τους τις οικονομίες τους  και είδαν τις τραπεζικές μετοχές τους, που στηρίζουν το εισόδημά τους να χάνουν της αξία τους.

Τώρα η Ελλάδα και με τη δεσμευτική εγγύηση της Ε.Ε να ελαφρύνει το βάρος του χρέους έτι περαιτέρω, όταν η χώρα εξορθολογήσει τις δαπάνες της, αναμορφώσει το φορολογικό της σύστημα, διευρύνει τη φορολογική βάση, συλλάβει τη φοροδιαφυγή και επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα, πρέπει να προσανατολιστεί στις δικές της κινήσεις στο εσωτερικό της χώρας με σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές  και μεταρρυθμίσεις που θα επιτύχουν την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσω ενός νέου σύγχρονου και συμβατού μοντέλου ανάπτυξης με τις εγχώριες δυνατότητες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Αναμφίβολα το έργο αυτό είναι βαρύ, δύσκολο και μακρόπνοο, και απαιτεί την κινητοποίηση όλων των κοινωνικών δυνάμεων του τόπου. Αποτελεί όμως τη μόνη δυνατή διέξοδο με μια μόνο προϋπόθεση, να ανατραπούν οι διαχειριστές των Μνημονίων που κατευθύνουν την οικονομία και τις "μεταρρυθμίσεις" τους,  στην εκποίηση του ευρύτερου δημόσιου τομέα, σύμφωνα με τις υποδείξεις των δανειστών αλλά και των εγχώριων και διεθνών οικονομικών συμφερόντων που λυμαίνονται αυτή την περίοδο μια κατεστραμμένη οικονομικά χώρα.                

2.3 Η Ελλάδα λειτουργεί εντός μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς με κοινό νόμισμα που παρουσιάζει έντονη ανταγωνιστικότητα. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά εξάγουν φτώχεια  στον ευρωπαϊκό Νότο λόγω του χάσματος ανταγωνιστικότητας που τους χωρίζει. Σε χώρες με ευέλικτες συναλλαγματικές ισοτιμίες η ανισορροπία αυτή μπορεί να αρθεί με την υποτίμηση του νομίσματος. Σε χώρες που αποτελούν μέρος μιας ζώνης με κοινό νόμισμα, αυτό επιτυγχάνεται με εσωτερική υποτίμηση  με μειώσεις των ονομαστικών τιμών και εισοδημάτων. Για πολλά χρόνια στη χώρα μας οι μισθοί αυξάνονταν γρηγορότερα από την αύξηση της παραγωγικότητας και οι τιμές ήταν ασύδοτες κάνοντας το πρόβλημα πιο δύσκολο. Τα κόστη ανά μονάδα παραγωγής- που είναι σημαντική μονάδα  μέτρησης της παραγωγικότητας –με βάση τα στοιχεία στην Ελλάδα αυξήθηκαν περισσότερο από 35% στο διάστημα 2000-2010, σε σύγκριση με το πολύ λιγότερο από 20% στην υπόλοιπη ζώνη του ευρώ. Αυτό πρέπει να διορθωθεί.

Πολλοί τομείς στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλο χάσμα παραγωγικότητας, για αυτό  απαιτούν μεταρρυθμίσεις  προς τα εμπρός και αλλαγές συμπεριφοράς,  που καμία τους δεν επιτυγχάνεται εύκολα. Η εφαρμογή τους είναι δύσκολη, τα αποτελέσματα αβέβαια και δεν θα τις δούμε σύντομα. Για παράδειγμα  η ρύθμιση τιμών και εισοδημάτων θα μπορούσε να υλοποιηθεί   μέσω διαπραγματεύσεων των κοινωνικών εταίρων. Η σκληρή πραγματικότητα είναι, ότι αυτή η διαρθρωτική προσαρμογή πρέπει να πραγματοποιηθεί το συντομότερο, διαφορετικά η ανταγωνιστικότητα δεν θα βελτιωθεί, η ζήτηση δεν θα αυξηθεί, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα ξανανοίξει και η ανεργία θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Όσο πιο γρήγορά γίνουν οι μεταρρυθμίσεις τόσο πιο ανώδυνη θα είναι η εξέλιξη. Δεν υπάρχουν λιγότερο επώδυνες εναλλακτικές.

Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι πρόβλημα φυσικής υποδομής. Η ιδέα ότι τα μεγάλα έργα υποδομής μπορεί να τονώσουν την ανάπτυξη, να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να βελτιώσουν τις οικονομικές και τις τρέχουσες συναλλαγές είναι ένας μύθος, που τον ζήσαμε πριν τη κρίση και μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004. Δεν μπορούν για παράδειγμα οι δημόσιες επενδύσεις σε μεγάλα έργα από μόνες τους να τονώσουν την ανάπτυξη. Έργα που θα χρηματοδοτούνταν με δημόσια κονδύλια θα είχαν μικρή βραχυπρόθεσμη συνεισφορά στην ανάπτυξη, θα χειροτέρευαν το δημοσιονομικό έλλειμμα και θα διαιώνιζαν την αναπόφευκτη προσαρμογή.

Ο εύκολος και εγκληματικός για την κοινωνία τρόπος για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι αυτός που εφήρμοσαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις με τις μονομερείς δραστικές μειώσεις των μισθών και των συντάξεων, μέχρι να επιτευχθεί υψηλότερη παραγωγικότητα. Στη χώρα μας απαιτείται μια νέα μακρόχρονη πολιτική δύσκολων δημοσιονομικών, οικονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που η υλοποίησή τους απαιτεί χρόνο, ήπια προσαρμογή και βιώσιμο πρόγραμμα. Αυτό μπορεί να γίνει με μια κυβέρνηση της αριστεράς μαζί με τη συναίνεση και τη στήριξη από την κοινωνία.

Η Ελλάδα είναι μέρος της ζώνης του ευρώ, σήμερα δεν έχει δικό της νόμισμα για να ενταχθεί και αυτό στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Οι μεταρρυθμίσεις θα ακολουθήσουν τις πραγματικές συνθήκες. Αλλαγή εκ βάθρων του παραγωγικού μοντέλου με έμφαση στην ενέργεια και στις ΑΠΕ, ρυθμισμένο οικονομικό άνοιγμα με ατμομηχανή το δημόσιο τομέα, οικολογικά όρια στην οικονομία και ανάπτυξη του κοινωνικού τομέα, δημοκρατικό φορολογικό σύστημα και πάταξη της φοροδιαφυγής, προστασία των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, θεσμικός εκσυγχρονισμός, αξιοκρατία παντού, ίσες ευκαιρίες, διαφάνεια, σταθερός ευρωπαϊκός προσανατολισμός με την προοπτική της κοινωνικής αλλαγής στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Άλλωστε οι αποδιαρθρώσεις από μια άτακτη έξοδο από την ευρωζώνη με κατάρρευση του νομισματικού και οικονομικού συστήματος της χώρας στις δύσκολες διεθνείς, περιφερειακές και εσωτερικές συνθήκες θα ήταν καταστροφική για τη χώρα. Στον πλανήτη μόνο η Βόρεια Κορέα και ορισμένες Αφρικανικές χώρες ακολουθούν τέτοιου είδους μοναχικούς  δρόμους.