Υπάρχει διέξοδος για την Ευρώπη

 

Το 2013 φαίνεται πως θα αποδειχθεί κρίσιμη χρονιά για το ευρώ. Ίσως η πιο κρίσιμη χρονιά για την τύχη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Πολλές εξελίξεις εκτιμάται ότι θα δρομολογηθούν μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, κυρίως όταν επιβεβαιωθεί ότι  και η Γερμανία θα έχει περάσει στην οικονομική ύφεση, θύμα και η ίδια της αυστηρής περιοριστικής πολιτικής που έχει επιβάλλει στον Ευρωπαϊκό Νότο.Τότε η κατάσταση στην Ε.Ε  θα είναι αδύνατον να παραμείνει όπως έχει σήμερα. Η Γερμανία να συντηρεί την εξαγωγική της δυναμική και ο Νότος να αγωνίζεται να επιτύχει δημοσιονομική ή τραπεζική εξυγίανση.

Τα πιθανά σενάρια που θα εκφραστούν μετά τις γερμανικές εκλογές είναι δύο:
Το ένα είναι να αποφασίσει η γερμανική πολιτική ελίτ, τη μεγάλη στροφή προς την Ευρώπη. Βάζοντας μπροστά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Να ενεργοποιηθεί δηλαδή στην ουσία η ΕΚΤ ως μηχανισμός εγγυήσεων και παραγωγής χρήματος, κάτι ανάλογο με την Αμερικανική FED, για να αντιστραφεί η διαδικασία της ύφεσης και του αποπληθωρισμού, που κατεδαφίζει σταδιακά τον ευρωπαϊκό Νότο και ακουμπάει, όπως διαφαίνεται, τον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Εκτός του ότι θα σωζόταν έτσι το ευρώ και η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, μεγάλο όφελος θα είχε και η Γερμανία, διότι θα απέτρεπε την ύφεση της οικονομίας της, εξαιτίας της συρρίκνωσης των εξαγωγών της, από τη μειωμένη ζήτηση των προϊόντων της, από την εξασθενημένη ευρωπαϊκή περιφέρεια, που είναι και ο κύριος αγοραστής των Γερμανικών προϊόντων. Θα ήταν καλύτερα επομένως να διατεθούν περισσότερα κεφάλαια και να οικοδομηθεί ένα καλύτερο τραπεζικό σύστημα πλάι στην προσπάθεια της δημοσιονομικής εξυγίανσης που βρίσκεται σε εξέλιξη, δυστυχώς και αυτή με πολύ δυσμενείς όρους δανεισμών με ευθύνη της τρόικα, που μπήκε από το παράθυρο στα οικονομικά πράγματα της Ευρώπης για πρώτη φορά στην ιστορία του ΔΝΤ

Μια τέτοια πολιτική, προϋποθέτει επί πλέον κεφάλαια και συνέπεια, στις απαραίτητες διαρθρωτικές παρεμβάσεις στην περιφέρεια. Πολλές όμως από τις χώρες του πυρήνα της ευρωζώνης μαζί με τη Γερμανία, δεν θα επιθυμούν να συμμετάσχουν στον απαραίτητο επιμερισμό οικονομικών βαρών σε μια τραπεζική ένωση, Το μοντέλο που εφαρμόστηκε στην Κύπρο και οι δηλώσεις Νταϊσελμπλούμ, δείχνουν ότι υπάρχει αντίσταση στον επιμερισμό βαρών.Επικρατεί η άποψη ότι "οι πιστωτές τραπεζών και κρατών, πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις λύσεις, προτού κληθούν να συμμετάσχουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι".  Άλλωστε η ευρωζώνη έχει καταθέσεις συνολικού ύψους οκτώ τρείς € και ετήσια κρατικά 4,5 δις €. Όταν αρχίσουν μαζικές εκροές καταθέσεων, οι κυβερνήσεις θα δυσκολευτούν να εγγυηθούν όλες τις καταθέσεις. Μόνο μια Ολοκληρωμένη Τραπεζική Ένωση στην Ευρωζώνη  με ένα κοινό σχήμα εγγύησης των καταθέσεων, και επί κεφαλής μια Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τύπου FED, μαζί με μια κοινή ευρωπαϊκή δημοσιονομική πολιτική, μπορούν να καταλύσουν τους δεσμούς ανάμεσα στις ανίσχυρες τράπεζες, τα ελλειμματικά δημοσιονομικά των κρατών-μελών και τις απαιτήσεις των αδηφάγων χρηματοοικονομικών αγορών, ώστε να οδηγηθεί  σε διέξοδο από την κρίση χρέους η Ε.Ε  που μαστίζεται επικίνδυνα  μια πενταετία.

Αν όμως η Γερμανία μετά από μια μακρά περίοδο ασφάλειας, σταθερότητας και ανάπτυξης μπει στην ύφεση, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πως θα αντιδράσει η γερμανική κοινή γνώμη, όταν ο γερμανικός λαός έχει διαποτιστεί μα την αντίληψη του σπάταλου και ελλειμματικού Νότου που απομυζά το ταμείο της Γερμανίας και των ενάρετων χωρών του Βορρά. Τότε διόλου απίθανο να κυριαρχήσουν ο συντηρητισμός και ο εθνικισμός σε συνδυασμό με το σκληρό νομισματικό δόγμα της αντιπληθωριστικής πολιτικής των Γερμανών, που αποστρέφονται οποιοδήποτε έλλειμμα, ιδιαίτερα στον κρατικό προϋπολογισμό και στον ευρύτερο κρατικό τομέα, που είναι  απόρροια της περιόδου της κατάρρευσης της Γερμανικής Οικονομίας στο παρελθόν, από το σύνδρομο του πληθωρισμού (είχε φθάσει κάποτε στο 3000%). Η όξυνση της αστάθειας, σε συνδυασμό με την εντεινόμενη δυσαρέσκεια και τον πανικό όλων τω Βορείων κρατών–μελών, που είναι περίπου πεισμένοι ότι δανείζουν διαρκώς μια περιφέρεια σε στασιμότητα χωρίς αποτέλεσμα,  θα είναι μια πολύ αρνητική εξέλιξη για την Ευρώπη.

Το δεύτερο συνεπώς κακό σενάριο που θέλουν σήμερα να αποφύγουν οι Γερμανοί, είναι να οδηγηθεί η Γερμανία στη γραμμή της BundesBank, επιδιώκοντας περαιτέρω θωράκιση του σημερινού ευρώ, επιτείνοντας τις πολιτικές επιλογές εις βάρος των ελλειμματικών χωρών- οφειλετών και της ευρωπαϊκής περιφέρειας στο σύνολό της. Φυσικά μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να επιφέρει, αποχωρήσεις ή  τη διάσπαση της ευρωζώνης ή ακόμη και τη διάλυσή της.

Η Ευρώπη διέρχεται το 2013 ίσως την κρισιμότερη περίοδο για το μέλλον της. Η κατάσταση για τους  επόμενους δώδεκα μήνες θα παραμείνει εύθραυστη. Η Γαλλία αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων και αδύναμη να αντιδράσει. Έχει τα δικά της οξυμένα διαρθρωτικά προβλήματα και φοβάται να αποκολληθεί από τον Γαλλογερμανικό άξονα ή το χειρότερο, να πάει  κόντρα στη Γερμανία. Τα χαμηλά επιτόκια με τα οποία δανείζεται, οφείλονται κυρίως στη στενή σχέση που διατηρεί  με τη Γερμανία. Εάν άλλαζε στάση και απαιτούσε μια εναλλακτική πολιτική και συμμαχούσε για την επιτυχία της με τις χώρες του Νότου, θα κρινόταν από τις αγορές, το μακρύ τους χέρι στην Ευρώπη το ΔΝΤ, την ίδια τη  Γερμανία και τους οίκους αξιολόγησης αρνητικά, οπότε δίπλα στις αρνητικές αξιολογήσεις τα επιτόκια των ομολόγων της θα αυξάνονταν σημαντικά προκαλώντας ένα νέο κύκλο οικονομικών προβλημάτων στη Γαλλία. Τα ίδια ισχύουν με τις άλλες μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης της Ιταλίας και της Ισπανίας που όπως είναι αποδυναμωμένες και βυθισμένες στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν δεν μπορούν να συνδιαμορφώσουν όρους σύγκλισης και επιθυμητής ισορροπίας στη λήψη των απαιτούμενων σημαντικών αποφάσεων που έχει ανάγκη σήμερα η Ευρώπη. Το πρόβλημα της θετικής διεξόδου της Ευρώπης από την κρίση χρέους είναι πρωτίστως πολιτικό. Οι σημερινοί συσχετισμοί πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη δεν ευνοούν την επίλυσή του. Ο ρόλος για την ανατροπή των συσχετισμών σε μια κοινωνία διακατεχόμενη από ένα μίγμα συναισθημάτων ευρωσκεπτικισμού και αγανάκτησης δυστυχώς πέφτει στους ώμους μιας ανέτοιμης και καχεκτικής Αριστεράς.

Στην Ελλάδα έγινε το πρώτο βήμα. Ένα κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς διεκδικεί επαξίως την ανατροπή απέναντι σε όλο τα φάσμα του πολιτικού κατεστημένου της Ελλάδας. Απομένει να αφυπνιστεί και η υπόλοιπη Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή κοινωνία στους δρόμους, με τους αγώνες των εργαζομένων  και στις πλατείες με τις ισχυρές και μαζικές διαμαρτυρίες των αγανακτισμένων έδειξε το δρόμο, μένει να ακολουθήσουν πολιτικές και κυβερνητικές ανατροπές. Δρόμος βασανιστικός και αβέβαιος χωρίς να υπάρχει άλλος.