Ιδιωτικοποιήσεις στην ενέργεια η τρίτη πράξη του δράματος

 

Η επικοινωνιακή καμπάνια της τρικομματικής Κυβέρνησης λανσάρει το 2013, ως έτος ορόσημο για τις αποκρατικοποιήσεις, λέξη βεβαίως πιο κομψή από την επάρατη των ιδιωτικοποιήσεων.

Είκοσι οκτώ διαγωνισμούς προετοιμάζει το ΤΑΙΠΕΔ που αναμένεται να ξεκινήσουν το 2013 και να ολοκληρωθούν μέχρι το 2014.

Το μεγαλύτερο «επενδυτικό» ενδιαφέρον προσελκύει ο τομέας της ενέργειας που είναι και το «κόντρα φιλέτο».

Η ενεργειακή διπλωματία εμφανίζει, για το λόγο αυτό, μεγάλη κινητικότητα. Ξεκίνησε με την συνάντηση Σαμαρά, Ερντογάν και εγχώριων οικονομικών παραγόντων του εμιράτου στο Κατάρ, συνεχίστηκε με το εμφανές και έμπρακτο ενδιαφέρον της Ρωσίας, της Ε.Ε και των ΗΠΑ. Είναι προφανές ότι η Κυβέρνηση της τριανδρίας θα δυσκολευτεί να λύσει το «γόρδιο δεσμό» που αναφύεται από την ενδιαφέρουσα διπλωματική κινητικότητα γύρω από τις ενεργειακές (πολιτικές και οικονομικές) διεργασίες στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη.

Ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν ενδιαφέρεται ζωηρά για όλες τις εξελίξεις γύρω από το ενεργειακό. Το έδειξε άλλωστε και κατά την επίσκεψη του κ Σαμαρά στη Μόσχα. Πρόσφατα ο Ρώσος Πρέσβης στη χώρα μας με συνέντευξή του, δημοσιοποίησε επισήμως το Ρωσικό ενδιαφέρον. Αντίστοιχο ενδιαφέρον μαζί με τις σχετικές πιέσεις εκπορεύεται και από την Δύση, αφού Ε.Ε και οι ΗΠΑ πιέζουν στο παρασκήνιο την Ελλάδα, να εφεύρει τέχνασμα που θα αποτρέψει  την παράδοση των ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ στους Ρώσους.

 Το ενδιαφέρον της Ευρώπης είναι μεγάλο όπως και των ΗΠΑ, για να αποτρέψουν ενδεχομένως  την περαιτέρω διείσδυση της Ρωσίας στη Δυτική Ευρώπη. Η παρουσία και οι σχετικές δηλώσεις του  αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Ρούμπιν κατά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Ιταλίας –Αλβανίας στην Αθήνα στις 13/02/2013 για την απαραίτητη υποστήριξη του αγωγού TAP (Trans Andriatic Pipeline) και  οι δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου κ. Ολάντ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα για την προώθηση  επενδύσεων από γαλλικές επιχειρήσεις και στην ενέργεια, επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον της Γαλλίας. Αντίστοιχο ενδιαφέρον έχουν επιδείξει, στο επίσης πρόσφατο παρελθόν κορυφαίοι Γερμανοί επίσημοι (Μέρκελ, Σοϊμπλε κ.α).

Το «πακέτο» της εκποίησης, για να γίνει πιο ελκυστικό και όσο γίνεται πιο επικερδές συμπληρώνεται, εκτός από τις ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ και με το διαμελισμό της ΔΕΗ σε δύο ανεξάρτητες «μικρότερες επιχειρήσεις». Η μία «μικρή ΔΕΗ» θα παραχωρηθεί άμεσα μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, ενδεχομένως σε έναν από τους μεγάλους ενεργειακούς κολοσσούς της Ευρώπης(EDF, RWE κ.α), οι οποίοι όχι μόνο δεν διαμελίζονται στο όνομα της απελευθέρωσης των αγορών, αλλά «καταβροχθίζουν» τα κομμάτια των κατακερματισμένων μικρότερων επιχειρήσεων ενέργειας ανά την Ευρώπη, όταν διαμελισθούν  στο όνομα της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.

Η άλλη «αναδιαρθρωμένη ΔΕΗ» που τύποις θα παραμείνει υπό δημόσιο έλεγχο, θα γίνει  εκ των πραγμάτων σταδιακά ιδιωτική, αφού θα αναζητήσει στρατηγικό επενδυτή, χωρίς να αποκλείεται η διείσδυση στο μετοχικό κεφάλαιο της εναπομένουσας ΔΕΗ, των γνωστών ιδιωτών παραγωγών ενέργειας που λυμαίνονται την περιβόητη χονδρεμπορική ενεργειακή αγορά  της χώρας μας για 15 χρόνια και ανέμεναν αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα για τα συμφέροντά τους εξέλιξη. Υπάρχει ήδη η εμπειρία με το γνωστό «μοντελάκι» του ΟΤΕ. Η υλοποίηση του σχεδίου προβλέπεται να ολοκληρωθεί τα επόμενα 3 χρόνια. Η καθυστέρηση φαίνεται να είναι αποδεκτή και από την Τρόϊκα, λόγω της δυσκολίας του εγχειρήματος. Η οριστικοποίηση του σχεδίου θα υποβληθεί προηγουμένως  στην Τρόϊκα προς έγκριση.   

Με την προκλητική αυτή ενέργεια σε βάρος της σημαντικότερης  δημόσιας  επιχείρησης της χώρας της ΔΕΗ, που στήριξε αξιόπιστα τον εξηλεκτρισμό για έξη παραγωγικές δεκαετίες και διατήρησε μέχρι πρότινος φτηνή την ηλεκτρική ενέργεια  για την εθνική οικονομία και την κοινωνία, κλείνει ο σημαντικός κύκλος της πλήρους εκποίησης  του  τομέα ενέργειας.

Η ηλεκτρική ενέργεια και το ΦΑ, μεταβιβάζονται πλέον καθ’ ολοκληρία στον Ιδιωτικό τομέα με τέτοιο τρόπο, που να μην μπορεί να επιστρέψει στο μέλλον στο Δημόσιο, στο όνομα των απαιτήσεων των μνημονίων και των δανειστών αλλά και της διευθέτησης του εκρηκτικού προβλήματος της καταρρέουσας εσωτερικής αγοράς ενέργειας και ΦΑ  στο εσωτερικό της χώρας. 

Με αυτό τον τρόπο «επιλύονται» όλες οι εκκρεμότητες της Ελλάδας στην ενέργεια.

√ Το πρόβλημα της απορρύθμισης της ενεργειακής αγοράς που ταλανίζει από το τέλος της δεκαετίας 90 τον ενεργειακό τομέα, με σκάνδαλα, προκλητικές μεθοδεύσεις και διασφαλίσεις των συμφερόντων των ιδιωτών παραγωγών, προκειμένου να συντηρηθεί πάση θυσία η διείσδυσή τους στην ενέργεια. Την ενεργειακή αγορά την είχαν άλλωστε κατακεραυνώσει με τον εξευτελιστικό χαρακτηρισμό, «μαϊμού», οι προηγούμενοι, διοικητές, της ΔΕΗ (Βλ. Γ.Παλαιοκρασσάς)

√ Η παράδοση της χονδρεμπορικής και της λιανικής αγοράς ενέργειας στον ιδιωτικό τομέα, η οποία θα συνοδεύεται με  μια νέα μορφή ελεύθερης αγοράς, εναρμονισμένης στα ευρωπαϊκά πρότυπα την οποία  επεξεργάζεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας(ΡΑΕ), ώστε αφού θα αναζητηθούν επενδυτές, το παιχνίδι στο ενεργειακό χρηματιστήριο της αγοράς να μην είναι πλέον «συκέ», αλλά διαφανές και ισότιμο, για όλους τους υποψήφιους παλιούς και νέους  ιδιωτικούς παίκτες. Το νέο σχέδιο αναδιάρθρωσης της αγοράς ενέργειας της ΡΑΕ θα διασφαλίζει τη λειτουργία μιας ανταγωνιστικής αγοράς χωρίς  αδιαφανείς παραμορφώσεις χωρίς ελλείψεις και χρέη των φορέων της.

√ Στις δύο νέες καθετοποιημένες ιδιωτικές επιχειρήσεις, θα διατεθούν μονάδες αντιπροσωπευτικές του μείγματος καυσίμου από  ΦΑ, λιγνίτη και υδροηλεκτρικές, ορυχεία και κομμάτια εμπορίας και βέβαια μέρος των εργαζόμενων που απασχολούνται σήμερα στη ΔΕΗ. Είναι κατανοητό το μέγεθος και  οι δυσκολίες  ενός τέτοιου μεγαλεπήβολου εγχειρήματος καθώς και το μεγάλο φαγοπότι που διανοίγεται με αυτό, αρχής γενομένης από τις αυξήσεις των τιμών του ρεύματος. Μιλάνε για παραχώρηση ισχύος στην, προς αρχική πώληση, «μικρή ΔΕΗ» του 30% της συνολικής ισχύος της σημερινής ΔΕΗ, αλλά ποιος μπορεί να εγγυηθεί τι τελικώς θα γίνει, στη φάση του  διαμελισμού των περιουσιακών στοιχείων της. Στα πλαίσια βεβαίως αυτού του εγχειρήματος θα «διευθετηθούν» και οι απαιτήσεις της Τρόϊκας για μείωση αποδοχών, απολύσεις, αναδιαρθρώσεις προσωπικού και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, όπως η διάλυση του ιστορικού συνδικαλιστικού κινήματος της ΔΕΗ.     

Είναι ευνόητο ότι κανείς δεν είναι σε θέση να προδιαγράψει το μέλλον της νέας ενεργειακής κατάστασης στη χώρα μας και τις εγγυήσεις που υποτίθεται θα πρέπει να τη συνοδεύουν προς όφελος της εθνικής οικονομίας και των καταναλωτών. Η ασφάλεια του εφοδιασμού, η επάρκεια ισχύος του ηλεκτρενεργειακού συστήματος, οι χαμηλές τιμές στα τιμολόγια του ρεύματος, η καθαρή παραγωγή ενέργειας και ο τρόπος διείσδυσης της άκρως απαραίτητης σήμερα ενέργειας από Ανανεώσιμες πηγές, η προσφορά υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, όπως για παράδειγμα η χρήση των υδροηλεκτρικών φραγμάτων προς όφελος της γεωργίας, η προστασία των ευάλωτων καταναλωτών, στις νησιωτικές, στις ορεινές  και στις παραμεθόριες περιοχές θα «ρυθμιστούν» εκ των υστέρων με τη γνωστή αδιαφανή πρακτική και κοινωνική αναλγησία  που διακρίνει την κυβέρνηση της τριανδρίας.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πασχίζει και αυτή να «ρυθμίσει» την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας πολλά χρόνια χωρίς μεγάλη επιτυχία. Στις ετήσιες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των τελευταίων χρόνων διαπιστώνεται, ότι παρά τα συνεχή μέτρα, τις συμπληρώσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, τους συντονισμούς και τη θεσμική ενίσχυση και την ανάπτυξη των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας, η ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας καθυστερεί.

ΟΙ παρατηρήσεις που παρατίθενται στις εκθέσεις είναι σοβαρές {Εκθέσεις SEC(2009)287 SEC(2010)251, κ.α}. και τονίζουν την ανεπαρκή εφαρμογή της νομοθεσίας, τις καθυστερήσεις στην ενοποίηση της αγοράς ενέργειας και στο διασυνοριακό εμπόριο, τα προβλήματα στη χονδρική αγορά με τον περιορισμένο ανταγωνισμό και την έλλειψη ρευστότητας, τις σημαντικές αυξήσεις των τιμών του ρεύματος. Προειδοποιούν μάλιστα κράτη μέλη ότι θα συνεχίσουν να κινούν διαδικασίες για παράβαση και μη συμμόρφωσή τους με τις διατάξεις των οδηγιών και των κανονισμών για το ΦΑ και την ηλεκτρική ενέργεια.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η ολοκλήρωση της εσωτερικής ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας καρκινοβατεί επικινδύνως. Παράλληλα προοιωνίζεται και η μελλοντική κατάσταση της ελληνικής αγοράς όταν την αναλάβει εξ ολοκλήρου ο ιδιωτικός τομέας. Κατά μείζονα λόγω η ελληνική ενεργειακή αγορά θα γίνει  το χειρότερο ευρωπαϊκό κακέκτυπο ενεργειακής αγοράς και θα πλήξει από μια άλλη οδό την ήδη παραλυμένη εθνική οικονομία της Ελλάδας.