Δευτέρα 1 Αυγούστου 2016

Λιγνίτης - Δυτική Μακεδονία


Μεταβατική περίοδος


Ο λιγνίτης συνδέεται ιστορικά και κοινωνικοοικονομικά με την προτεραιότητα αξιοποίησης των εγχώριων πηγών ενέργειας. Με δεδομένη την αρχή ότι το μίγμα ενέργειας πρέπει να βασίζεται στις εγχώριες πηγές, ο λιγνίτης παρά τη ρύπανση που προκαλεί και την αυξημένη εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, εντάσσεται διαχρονικά μαζί με το ΦΑ, τα υδροηλεκτρικά και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη  σύνθεση του ενεργειακού μίγματος. Σύνθεση που είναι αποδεκτή και από τις ευρωπαϊκές Οδηγίες και Προδιαγραφές αν  διασφαλίζεται κατά την αξιοποίησή του η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα  στην παραγωγή ενέργειας
Είναι απλουστευτικό να παρουσιάζεται ο λιγνίτης ως καύσιμο άμεσα απορριπτέο από το ενεργειακό μίγμα  της χώρας, όταν τα ανθρακούχα καύσιμα αποτελούν  τη  βασική ενεργειακή υποδομή του πλανήτη, και ο άνθρακας καλύπτει το 23% στην παγκόσμια παροχή ενέργειας, παρότι δυσχεραίνουν αντικειμενικά τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου. Είναι όμως εξίσου αρνητικό η απόρριψη του λιγνίτη να αντικαθίσταται με την εκτεταμένη χρήση του ΦΑ, ως εναλλακτικού καυσίμου.
Η μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα στην ενέργεια αποτελεί ευρωπαϊκό και εθνικό στόχο προς τη σταδιακή μετάβαση σε μορφές ενέργειας χωρίς άνθρακα. Όμως η απαγόρευση της αξιοποίησης του λιγνίτη στην ενεργειακή υποδομή  της χώρας σήμερα, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και μπροστά στην  αδήριτη ανάγκη αναπτυξιακής ώθησης της οικονομικής δραστηριότητας, θα αποτελούσε  λάθος επιλογή. Ανάλογη προσπάθεια παράτασης της αξιοποίησής του  επιχειρεί με δυσκολίες είναι η αλήθεια και η Γερμανία μετά την οριστική απόφασή της να καταργήσει μέχρι το 2025 την παραγωγή ενέργειας από τα πυρηνικά και να περιορίσει τη χρήση άνθρακος στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι προφανώς αρνητικό ότι η σημερινή κατάσταση των υφισταμένων λιγνιτικών σταθμών, είναι απαράδεκτη περιβαλλοντικά. Δεν πρέπει όμως να δεχτούμε ότι δεν είναι αναστρέψιμη. Βασική αρχή πάνω στην οποία θα πρέπει να κινείται η ενεργειακή πολιτική  που διακατέχεται από οικολογική ευαισθησία και που αφορά την αξιοποίηση του λιγνίτη είναι ότι, το κάθε βήμα αξιοποίησής του, θα πρέπει να συνοδεύεται, με βάση τις αντιρρυπαντικές τεχνολογίες, από ένα αντίστοιχο βήμα μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.
Με δεδομένη την κοινοτική περιβαλλοντική υποχρέωση για σταδιακή απόσυρση των παλαιών και ρυπογόνων μονάδων έως το 2020- που μεταφράζεται στην κατάργηση όλων των μονάδων λιγνίτη πλην αυτών του Αγίου Δημητρίου, η κατασκευή της μονάδας V της Πτολεμαΐδας, της Μελίτη ΙΙ της Φλώρινας και της αναβάθμισης των μονάδων του Αμυνταίου με την ταυτόχρονη απόσυρση των παλαιών λιγνιτικών μονάδων όπως αυτή έχει ήδη προγραμματιστεί, θα συμβάλλουν στη μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα και στην ταυτόχρονη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας  δεν μπορεί να βελτιωθεί  η ενεργειακή υποδομή μιας χώρας  εύκολα, όταν στηρίζεται μόνο σε εισαγωγές καυσίμου και ενέργειας και δεν αξιοποιεί τους εγχώριους πόρους.
Οι σύγχρονες μονάδες βάσης με καύσιμο  το λιγνίτη και η αντιρρυπαντική τεχνολογία που τις συνοδεύει, μαζί με τις καταργούμενες ρυπογόνες και μη αποδοτικές παλιές  μονάδες, θα μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα, θα συμβάλουν  στη βελτίωση της οικονομίας, του ΑΕΠ και της απασχόλησης, τόσο στους σταθμούς  παραγωγής όσο και στα ορυχεία, σε μια περιοχή που μαστίζεται από την ανεργία. Άλλωστε σε όλη της ευρωπαϊκή επικράτεια ακόμη και στη Γερμανία και τη Φιλανδία, παρά την ανάδειξη των ΑΠΕ σε προνομιακή επιλογή για την παραγωγή ενέργειας με χαμηλό επίπεδο ανθρακούχων εκπομπών, η χρήση του λιγνίτη και του λιθάνθρακα δεν εγκαταλείπεται αβασάνιστα. 
Η ενεργειακή επιλογή της χώρας θα πρέπει να καλύπτεται με ένα διαφοροποιημένο μίγμα καυσίμου  στο οποίο  είναι αυτονόητο ότι θα έχουν προβάδισμα οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας, θα αξιοποιούνται όμως και οι άλλες εγχώριες  πηγές (λιγνίτης, βιοκαύσιμα, γεωθερμία κ.α) θα ενισχύεται η ασφάλεια και η διαφοροποίηση πηγών του εφοδιασμού, θα προωθούνται οι νέες τεχνολογίες και θα οικοδομείται στο πλαίσιο και των δεσμεύσεων της χώρας ως μέλους της Ε.Ε, μια ανταγωνιστική ενεργειακή αγορά, με γνώμονα τη μείωση του  ενεργειακού κόστους, την αύξηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας, την διείσδυση των ΑΠΕ, τον σταδιακό περιορισμό των ορυκτών καυσίμων, την τήρηση των υποχρεώσεων της για την υλοποίηση των ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και  την ανακούφιση των Ελλήνων καταναλωτών με τη μείωση στις τιμές των τιμολογίων ενέργειας.

Μεταλιγνιτική εποχή

Η Δυτική Μακεδονία για πολλές δεκαετίες στήριζε την οικονομία της στην εξόρυξη του λιγνίτη. Σήμερα οι συνθήκες αλλάζουν δραματικά και η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται χωρίς αναπτυξιακή προοπτική στην επερχόμενη μεταλιγνιτική εποχή. Απαιτείται για αυτό μια απάντηση στο ερώτημα μετά το λιγνίτη τι. Χρειάζεται νέος σχεδιασμός σύμφωνα με έναν οδικό χάρτη μετάβασης προς ένα σύγχρονο αναπτυξιακό μοντέλο, με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα(εικοσαετίας), που θα αντικαταστήσει το παλιό μοντέλο μεγέθυνσης με βάση το λιγνίτη που αποσύρεται με ορίζοντα μόλις δέκα έως είκοσι χρόνων καθότι η εκμετάλλευσή του θα  γίνει   αντιοικονομική(δυσκολίες εξόρυξης, κόστος επαναφοράς  περιβάλλοντος, κόστος αερίων ρύπων).
Σύμφωνα με έκθεση της WWF, που  την  υπογράφουν δύο καθηγητές του Παντείου Πανεπιστημίου και η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα δημόσια, η προγραμματισμένη απόσυρση 3.500 MW λιγνιτικών μονάδων που λειτουργούσαν στην περιοχή, θα οδηγήσει στη Δυτική Μακεδονία σε απώλεια 6.000 περίπου θέσεων εργασίας, απώλεια  τοπικού εισοδήματος της τάξης 1 δις Ευρώ, ενώ η δρομολογούμενη κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων (Πτολεμαΐδα V,  Μελίτη ΙΙ ) δεν θα λύσει το αναπτυξιακό έλλειμμα  της περιοχής.
Η μελέτη διαμόρφωσε και κοστολόγησε πρόταση με τρία εναλλακτικά σενάρια ένα ήπιας, ένα μέσης και ένα ισχυρής ανάπτυξης που επικεντρώνονται σε οικονομικές δραστηριότητες και η υλοποίησή τους εκτείνεται σε βάθος δεκαπενταετίας και το κυριότερο αποτελούν βάσιμη εναλλακτική πρόταση.
Στον πρωτογενή τομέα έμφαση δίνεται στις αγροτικές καλλιέργειες (κρόκου, αρωματικών και ενεργειακών φυτών), και τη δασοπονία.
Στον δευτερογενή τομέα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ , την εξοικονόμηση ενέργειας , τη διαχείριση απορριμμάτων και της ιπτάμενης τέφρας, τη μεταποίηση αρωματικών φυτών.
Στον τριτογενή έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη του τουρισμού (Βιομηχανικού Τουρισμού, οικοτουρισμού), αλλά και στην ανάπτυξη της έρευνας. Όπως προκύπτει και στα τρία σενάρια ακόμα και στο σενάριο ήπιας ανάπτυξης, η οικονομία της Δ. Μακεδονίας δεν θα καταρρεύσει καθώς θα αναπληρωθούν οι περισσότερες θέσεις εργασίας και θα δημιουργηθεί νέα τοπική προστιθέμενη αξία σε σχέση με τις απώλειες από την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, ενώ η υπολειπόμενη ενεργειακή παραγωγή θα υποκατασταθεί μετά την απόσυρση με στροφή στις ΑΠΕ.






12 σχόλια:

  1. Απ' ό,τι έχω δει, είστε σύμβουλος του Σκουρλέτη. Κρίμα! Ξαναπροσπαθήστε λοιπόν το κείμενο, ένας σύμβουλος υπουργού ή πρέπει να μπορεί καλύτερα ή δεν πρέπει να είναι σύμβουλος.
    Μήπως πρέπει να ξαναδιαβάσετε τι έχετε γράψει; Μάλλον απ' την πολλή "αναζήτηση" έχετε καταμπερδευτεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Στην Ελλάδα οι οργανωμένες ομάδες ιδαίτερων συμφερόντων είναι ισχυρές, πολύ ιδιοτελείς και φροντίζουν να είναι πάντα κοντά στην εξουσία.
    Η χώρα των ανέμων και του ήλιου είναι τελευταία στην ΕΕ στη συμμετοχή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επειδή είναι πολύ ισχυρό το lobby των ορυκτων πηγών (και του λιγνίτη, κυρίως όμως των εισαγωγέων υδρογονανθράκων - πλοιοκτητών αλλά και φυσικού αερίου).
    Δεν έχει και ποτέ δεν είχε σοβαρό σιδηρόδρομο (ιδίως μεταφορών φορτίου), επειδή το lobby των οδικών μεταφορών ΔΧ είναι πανίσχυρο και πάντα κοντά στην εξουσία.
    Αυτή η δύναμη και ιδιοτέλεια των οργανωμένων ομάδων συμφερόντων, μαζί με πολλά άλλα πράγματα, συνετέλεσε στο να γίνει η Ελλάδα ένα κράτος αποτυχημένο - στη διάσταση του χρόνου.
    Θα χρειαστεί πολλή προσπάθεια για να εξισορροπηθούν τα συμφέροντα, να χρησιμοποιήσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου (π.χ. άνεμος, ήλιος)και να έχουμε πιο λογική χρήση των πηγών ενέργειας, αλλά και εξαγωγική χρήση τους. θα χρειαστεί πολλή αντοχή, υπομονή και κουράγιο για να παραμεριστεί η καταστροφική ιδιοτέλεια και απληστία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @aftercrisis

    Η χώρα του ήλιου είναι 2η στην Ευρώπη στη συμμετοχή της ηλιακής ενέργειας, πίσω μόνο απ' την Ιταλία και λόγω της ύφεσης δεν έχει μεγάλα περιθώρια ν' αυξήσει κι άλλο τη συμμετοχή.
    Αν νομίζετε πως τα αιολικά ηλεκτροδοτούν, μάλλον δεν ξέρετε τίποτα για το πώς γίνεται η ηλεκτροδότηση.
    Κι αν νομίζετε πως θα εξάγετε ενέργεια, έχοντας ως νόμισμα το ευρώ, μάλλον δεν ζείτε στην Ελλάδα! Σε ποιον ακριβώς θα εξάγετε; Και με ποιο τρόπο; Με νταλίκα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ lignite is black gold
    Αριθμητικά στοιχεία για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακά συστήματα στην Ελλάδα;
    Εκτός άν εννοείτε τους ηλιακούς θερμοσίφωνες...
    Για την εξαγωγή ενέργειας όντως παρέλειψα (mea culpa) να σκεφτώ τα επιχειρήματα των «δραχμιστών» (έπρεπε να το είχα καταλάβει).
    Ίσως επειδή δεν σκέφτηκα πώς μπορεί να επηρεάζεται το λειτουργικό κόστος της παραγωγής ενέργειας από ΑΠ με τη χρήση ευρώ ή άλλου νομίσματος.
    Ως προς το κόστος των επενδύσεων παγίου, ο σχετικός εξοπλισμός εισάγεται κυρίως από την Κίνα και την Κορέα και το γιουάν είναι συνδεδεμένο με το δολάριο, όχι με το ευρώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Για το πώς εξάγεται ενέργεια, κάποιος πρέπει κάποτε να μας μιλήσει και στην Ελλάδα για Διαβαλκανικά-Κεντροευρωπαϊκά διεθνικά δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και κάποιοι (πολιτικοί και τεχνικοί!) πρέπει κάποτε να μεριμνήσουν για την Διαβαλκανική συνεργασία στην ενέργεια με συνένωση των δικτύων. Αργούμε πάρα πολύ στα δίκτυα.
    Οι ενδιαφερόμενοι πάντως για μελλοντικές δράσεις, μπορούν ήδη να πληροφορηθούν για τα διασυνδεδεμένα δίκτυα μεταφοράς ηλ. ενέργειας μεταξύ Δανίας, Σουηδίας, Γερμανίας, Βελγίου, Ολλανδίας, εν μέρει και Πολωνίας, με στα οποία διανέμονται πλεονασματικά φορτία αιολικών εγκαταστάσεων από τη μια χώρα στην άλλη, σε μεγάλη κλίμακα. Επίσης, για τα νέα συστήματα «αποθήκευσης» ενέργειας αιολικής προέλευσης. Τέλος για το υπό κατασκευή δίκτυο μεγάλων αποστάσεων που συνδέει τα θαλάσσια αιολικά πάρκα του Irish Chanell (μεταξύ Βρετανίας και Ιρλανδίας) με την ηπειρωτική Ευρώπη - στην αρχή Βέλγιο, Γαλλία, Ολλανδία και Γερμανία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @aftercrisis

    Να διατηρούμε στοιχειώδη σοβαρότητα, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες δεν παράγουν ηλεκτρισμό. Μια πρόχειρη αναζήτηση να κάνετε στο διαδίκτυο θα δείτε πως η Ιταλία έχει 7,5% συμμετοχή των ηλιακών, η Ελλάδα 7,2% και η Γερμανία κάτω από 6%.
    Αν δεν μπορείτε να κατανοήσετε τη σημασία των συναλλαγματικών διαφορών και βλέπετε "δραχμιστές" εκεί που δεν υπάρχουν, καλό είναι να μάθετε πως το κόστος πρώτα υπολογίζεται σε τοπικό νόμισμα (πχ λέβα, λέι, λίρα, δηνάριο) κι έπειτα μετατρέπεται σε ευρώ.
    Το πιο ωραίο πάντως, που δείχνει παντελή άγνοια, είναι τα "συστήματα αποθήκευσης αιολικής ενέργειας", προφανώς δεν πήρατε είδηση τι είπε ο Γκάμπριελ για τα αιολικά πριν ένα μήνα, όταν ήρθε στην Αθήνα.
    Για τα Διαβαλκανικά δίκτυα μας μίλησαν πριν 15 χρόνια, αλλά δίκτυα δεν είδαμε. Άντε λοιπόν να εξάγετε ενέργεια στην Δανία και τη Σουηδία. Μόνο που δίκτυα στα Βαλκάνια ΔΕΝ υπάρχουν και δεν πρόκειται να γίνουν την προσεχή 20ετία, εκτός κι αν μας έρθουν φυτευτά με επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Αν εσείς εξάγετε ηλεκτρισμό με το καλώδιο της Ιρλανδίας, μπράβο σας! Είναι προφανές πως συγχέετε την επιθυμία με την πραγματικότητα. Ρωτήστε τον ΑΔΜΗΕ πόσα χρόνια προσπαθεί για τη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας, μήκους μόλις 130χλμ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Invalid session: xtDataset is null.
    Προφανώς ΔΕΝ είναι εδώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Τα στοιχεία για την ηλιακή ενέργεια στην Ελλάδα είναι στο http://helapco.gr/pdf/pv-stats_greece_2014_Feb2015.pdf.

    Τα στοιχεία για την ηλιακή ενέργεια στην Ιταλία είναι στο http://download.terna.it/terna/0000/0607/85.PDF.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Και για όλα τα υπόλοιπα που θέλετε να μάθετε για τα ενεργειακά υπάρχει το greeklignite.blogspot.gr, "Λιγνίτης - ο δικός μας μαύρος χρυσός". Μπορείτε πχ να ενημερωθείτε πολύ καλύτερα για το τι είναι, τι κάνουν και κυρίως τι ΔΕΝ κάνουν τα αιολικά, αυτό που ΔΕΝ κάνουν είναι πως ΔΕΝ ηλεκτροδοτούν, παρά ελάχιστα. Πολύ ελάχιστα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Τα αναλυτικά στοιχεία της eurostat κατά χώρα (η σωστή διεύθυνση) :

    http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Renewable_energy_statistics

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Επιτέλους μετά από μέρες κάτι βρήκατε, μόνο που προφανώς δυσκολεύεστε να καταλάβετε τη φυσική σημασία των αριθμών που δίνει η Eurostat. Εδώ τα σχόλια παίρνουν τέλος, για ό,τι θέλετε ελάτε στο greeklignite.

    ΑπάντησηΔιαγραφή