Πρόγραμμα σε θεσμικό κενό;

Μετά τον επικοινωνιακό θόρυβο (θετικό και αρνητικό) που προκάλεσαν τα στοιχεία προγράμματος που εξήγγειλε το Σαββατοκύριακο ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ο κυβερνητικός πανικός που τα συνοδεύει, με τους άστοχους χειρισμούς και την επιθετικότητα του πρωθυπουργού, αλλά και τις κινδυνολογικές εξαγγελίες του Βενιζέλου, περί νέου εκλογικού νόμου, επιβεβαιώνουν την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στο πεδίο των πολιτικών εντυπώσεων και όχι μόνο αυτών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αφήνει πλέον πίσω του τις γενικόλογες ιδεολογικοπολιτικές διακηρύξεις των Συνεδρίων του και βουτάει βαθιά στα απροσδιόριστα και  αστάθμητα πεδία των εθνικών κυβερνητικών επιδιώξεων και διεκδικεί με πολλές αξιώσεις, τη διακυβέρνηση της χώρας, σε πολύ δύσκολες διεθνείς, ευρωπαϊκές  εσωτερικές κυρίως  οικονομικές  συνθήκες, ενώ  η Ελλάδα κινείται σήμερα σε τροχιά οικονομικής κατάρρευσης και κοινωνικής εξαθλίωσης.

Τα στοιχεία του προγράμματος που εξαγγέλθηκαν από τον Α Τσίπρα στη ΔΕΘ, είναι σαφώς προς θετική κατεύθυνση, κοστολογημένα με ακριβή και ελεγχόμενο ανά πάσα στιγμή τρόπο, προφανώς δεν αποτελούν ένα αριστερό πρόγραμμα διακυβέρνησης, αλλά ανοίγουν ασφαλή δρόμο για την αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων που προκάλεσε η άγρια λιτότητα, διαμορφώνουν όρους ουσιαστικής ανακούφισης ευρύτερων κοινωνικών κατηγοριών που μαστίζονται από την ανθρωπιστική κρίση, επιδιώκουν την επανεκκίνηση της οικονομίας, προβλήματα που δυστυχώς στη μεταμνημονιακή εποχή φαντάζουν ως «όραμα».

Τα στοιχεία του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ που επιλέχθηκαν για την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης, πρέπει να εφαρμοστούν συνδυασμένα και όχι να αναπτυχθούν σε βάθος χρόνου,  διότι τότε θα αποδυναμωθούν και θα απορροφηθούν από τις αρνητικές οικονομικές και δημοσιονομικές συνθήκες της χώρας και δεν θα καλύψουν τον τριπλό στόχο, της ανθρωπιστικής κρίσης, της ενίσχυσης της ζήτησης και της   επανεκκίνησης της οικονομίας. Σε γενικές γραμμές τα στοιχεία προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ μαζί  με τις ενδεχόμενες επί μέρους παρατηρήσεις και ελλείψεις, μπορούν να χαρακτηρισθούν ως θετικά και υλοποιήσιμα, προφανώς όμως υπό τρεις εναλλακτικές θεσμικές προϋποθέσεις.

1η. Δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ασφάλεια, ότι το λιτό, εφαρμόσιμο  και κοστολογημένο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ θα εφαρμοσθεί με το υπαρκτό, διαλυμένο, διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό θεσμικό διοικητικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα στη χώρα. Η σημερινή Δημόσια Διοίκηση με τους ανεπαρκής και διεφθαρμένους σε μεγάλη έκταση φοροεισπρακτικούς, φοροελεγκτικούς, εισφοροελεγκτικούς  και εποπτικούς μηχανισμούς, με τις ατέρμονες, χρονοβόρες και δαιδαλώδεις δικαστικές παρενέργειες στις διαδικασίες επίλυσης διαφορών και υλοποίησης εκτελεστικών αποφάσεων, με τις καταλυτικές και διαβρωτικού χαρακτήρα  εξωθεσμικές παρεμβάσεις των Συστημικών Μέσων Ενημέρωσης στο οικονομικό, παραγωγικό, θεσμικό και κοινωνικό πεδίο, είναι παντελώς ανίκανη να επωμισθεί και να επιχειρήσει αναδιαρθρώσεις, καινοτόμες και αποτελεσματικές  δράσεις, οικονομικούς ελέγχους σε ένα διάτρητο, γραφειοκρατικό, ρουσφετολογικό και διαβλητό θεσμικό πλαίσιο. Σε αυτό το επίπεδο της θεσμικής αναδιάρθρωσης του κράτους ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καλύπτεται όπως ισχυρίζεται μόνο από τη δεδομένη(;) εμπιστοσύνη που υποτίθεται θα επιδείξουν οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο.

2η. Το πρόγραμμα που εξάγγειλε ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κοστολογημένο και στηρίζεται σε εσωτερικούς πόρους κατά 50%(φορολογικές αναδιαρθρώσεις και φοροδιαφυγή) και σε ευρωπαϊκούς κατά το υπόλοιπο 50% (ΕΣΠΑ και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων).

Επομένως η σαφήνεια, η δυναμική, η ισχυρή επιχειρηματολογία για το είδος της  κρίσης της ευρωζώνης και κυρίως η τεκμηρίωση της βαθιά λανθασμένης πολιτικής των Βρυξελλών και της Γερμανίας, που τώρα πλήττεται με αυστηρή κριτική από όλα τα οικονομικά κέντρα του πλανήτη και από όλους τους νομπελίστες οικονομολόγους που δικαιώνουν κατ’ αυτόν τον τρόπο την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, με την οποία θα επιχειρήσει να διαπραγματευτεί με τους ευρωπαϊκούς εταίρους της χώρας και τους δανειστές, πράγματι του προσδίδουν ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις για την αλλαγή της αδιέξοδης οικονομικής πολιτικής που οδήγησε την οικονομία της Ελλάδας στις ξέρες.

Όμως με δεδομένο ότι στις  διαπραγματεύσεις, όσο σκληρές ή δυναμικές και  αν είναι, δίνεις και παίρνεις. Επειδή επίσης στα όργανα της  Ευρωζώνης,  υπάρχει παράδοση στη δημιουργία πρώτα πλαισίου συσχετισμών και σε δεύτερη φάση διαμόρφωση των τελικών αποφάσεων. Το αρνητικό κλίμα άλλωστε και  την εμμονή της Γερμανίας στη πολιτική της λιτότητας, προϊδεάζουν τον ΣΥΡΙΖΑ να έχει μελετήσει και δεύτερες σκέψεις και προτάσεις, ώστε να είναι εξασφαλισμένη κατά το δυνατόν, η επιτυχία της διαπραγμάτευσης. Είναι πρόσφατη η αναγκαστική Κυπριακή υπαναχώρηση, κάτω από τις ισχυρότατες πιέσεις τις άρχουσας ευρωπαϊκής ελίτ, που επιβλήθηκαν, και ως δείγμα γραφής ανάλγητου και αυταρχικού παραδειγματισμού. Πάντως είναι πολλά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που θα διαθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ, πέραν της πολιτικής του πρότασης για διαπραγμάτευση, αν του δοθεί ισχυρή εντολή από τον ελληνικό λαό στις νέες ευρωπαϊκές συνθήκες, που δεν αναλύονται σε ένα σημείωμα. Αναφέρω επιγραμματικά, τη στασιμότητα και τον αποπληθωρισμό που έχουν εγκατασταθεί στην Ευρώπη, την πίεση των εταίρων του Γερμανικού άξονα (Γαλλία, Ιταλία) για δημοσιονομική ευελιξία και προώθηση της ανάπτυξης, την επικείμενη απώλεια θέσεων στο διεθνή καταμερισμό εργασίας που πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, προς όφελος των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, τις αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που, αποφασίζει πλέον κατά πλειοψηφία αντισυμβατικά μέτρα, κόντρα στις διαφωνίες της  κ Μέρκελ κ.α.

3η. Ο Ελληνικός λαός βρέθηκε στον πυρήνα της ευρωζώνης και του ευρώ, χωρίς να διαθέτει τα απαραίτητα  οικονομικά μεγέθη και τις προϋποθέσεις  που προέβλεπε το ελλιπές αρχιτεκτονικό οικοδόμημα της ευρωζώνης, όπως αυτή δημιουργήθηκε με τους τότε συμβιβασμούς του Γαλλογερμανικού άξονα, τη δυναμική του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης και  τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Η ένταξή της Ελλάδας στο Ευρώ, προωθήθηκε με όρους δημιουργικής λογιστικής και όχι από  τις οικονομικές και παραγωγικές δυνατότητες που προέβλεπε η συνθήκη ένταξης. Ο Ελληνικός λαός βρέθηκε σε ένα ευνοϊκό πεδίο οικονομικής μεγέθυνσης με άνετη  ρευστότητα, απεριόριστο δανεισμό και έντονη τάση καταναλωτισμού, που του επέτρεψε σε σύντομο χρονικό διάστημα να βελτιώσει σημαντικά μέσω δανεισμού το επίπεδο της ποιότητας ζωής του χωρίς παράλληλα να βελτιωθεί το επίπεδο ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.

Αποτέλεσμα η κρίση προκλήθηκε από το αναπτυξιακό χάσμα που προκάλεσε τεράστιο εμπορικό έλλειμμα  και από τον αλόγιστο δανεισμό που επέφερε το δημοσιονομικό εκτροχιασμό Στη χώρα επικράτησε άκρατος  καταναλωτισμός, ανεξέλεγκτοι διορισμοί χαριστικές επιδοτήσεις από το πελατειακό κράτος, κυριάρχησαν ο παραγοντισμός και ο συντεχνιασμός, η αδιαφορία για τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις της χώρας στο διεθνές περιβάλλον, με ευθύνη προφανώς και των κομμάτων του δικομματισμού ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που διαχειρίστηκαν την εξουσία στην μετά την ένταξη περίοδο. Βεβαίως εκ των υστέρων πολλοί συμφωνούν ότι πρέπει να γίνουν τομές και να αναζητηθούν οικονομικές και κοινωνικές αναδιαρθρώσεις, αλλά  τα αναγκαία μέτρα, άμεσα και μακροπρόθεσμα, που θα εγγυώνται μια διορθωτική πορεία της χώρας, μια πιο δίκαια κατανομή του εισοδήματος, μια δημοκρατική φορολογική μεταρρύθμιση, ένα  προοδευτικό κοινωνικό-ασφαλιστικό μοντέλο, δεν συγκινούν την πλειοψηφία. Οι περισσότεροι διστάζουν, διαφωνούν, αντιστέκονται. Ζητούν να πληρώσουν γενικώς οι έχοντες, στους οποίους δεν συγκαταλέγονται οι περισσότεροι. Ζητούν τη διαρκή και χωρίς τέλος, επανεξέταση των δημοκρατικών αποφάσεων, των προτάσεων διεξόδου, των διαφαινόμενων ευκαιριών ευημερίας και ανάπτυξης, μέσω ατέρμονων διαλόγων και αδιέξοδης αποτελεσματικότητας. Τίποτε δεν επιλύεται και όλα παραμένουν για χρόνια στο τέλμα. Κραυγαλέα παραδείγματα, το ασφαλιστικό και η διαχείρισή των απορριμμάτων που παραμένουν χωρίς ρύθμιση, πάνω από μια πεντηκονταετία.

Το πολιτικό προσωπικό κυρίως των κομμάτων που διαχειρίζονται την εξουσία επιζητά ψήφους με άχρηστα έργα και πελατειακές δαπάνες, τα κόμματα εξουσίας δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν τους οπαδούς τους, αποφασίζουν αδικαιολόγητες παροχές και αρνούνται επιβεβλημένες για την πρόοδο της χώρας ενέργειες, εθίζουν τους πολίτες στο πρόσκαιρο βόλεμα, στην επανάπαυση, στο  πελατειακό σύστημα.

Σταθερή επιδίωξή του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει  να είναι, να αποκτήσουν φωνή όσοι θέλουν να αντιπαρατεθούν στις αιτίες των Μνημονίων και της περιθωριοποίησης της χώρας, στις πάντα κυρίαρχες δομές και πρακτικές του σαθρού θεσμικού οικοδομήματος στη Δημόσια Διοίκηση, στην Υγεία, στην Παιδεία, στον Πολιτισμό, που επέβαλλε το πάλαι ποτέ σύστημα του δικομματισμού, στον λαϊκισμό, στην πελατειακή οργάνωση, στις αδιαφανείς προσόδους των συντεχνιών και των φοροφυγάδων, στις ψηφοθηρικές παροχές, στο ανισότιμο  δικαίωμα ευκαιριών, στις  ασύδοτες και αδιαφανείς  επιλογές του συστήματος που καλλιεργεί και συγκαλύπτει την υστέρηση και τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες.

Επιδίωξή του ΣΥΡΙΖΑ  πρέπει να είναι  η διαμόρφωση ενός ριζοσπαστικού "κοινωνικού συμβολαίου" στη βάση αρχών, αξιών και νέου κοινωνικά αποδεκτού προγράμματος, να βάλλει  τις βάσεις για ένα νέο πρότυπο οργάνωσης και ανάπτυξης της κοινωνίας, στην προσπάθεια δημιουργίας ενός ρεύματος ριζοσπαστισμού, ανανέωσης, οικολογικού προσανατολισμού και ανθρωποκεντρικής ευαισθησίας, που θα λειτουργήσουν  καθοριστικά για να ξεπεραστούν οι συνέπειες της πολύμορφης κρίσης που μαστίζει την ελληνική κοινωνία. Να υπάρξει μια πορεία δημιουργίας και αλληλεγγύης που θα εξασφαλίσει την ανάκαμψη, τη δουλειά, το εισόδημα, βιώσιμη ανάπτυξη, την ευημερία. Αν επιλύσει αυτά τα προβλήματα το συντομότερο δυνατό, υπάρχει ελπίδα διεξόδου και αριστερής ριζοσπαστικής πολιτικής για τη χώρα. Κοινωνική αλλαγή δεν γίνεται μόνο με τα στοιχεία ενός κυβερνητικού προγράμματος ολίγων μηνών.