Ενέργεια στρατηγική επιλογή για την Ευρώπη και την Ελλάδα

Τι συμβαίνει στην Ευρώπη

Η πορεία των Γαλλογερμανικών σχέσεων έχει περάσει διάφορες φάσεις. Ο πολύπαθος Γαλλογερμανικός άξονας, ποτέ στρέφεται γρήγορα και αποδοτικά και πότε κινείται αργά και ατελέσφορα. Τα τελευταία χρόνια την αργή  ταχύτητα του άξονα την καθόρισαν, οι όχι και τόσο καλές σχέσεις  της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ και του Προέδρου Φρανσουά  Ολάντ.

Κατά την επίσημη πρώτη συνάντηση της τρίτης θητείας της, η  κ. Μέρκελ στο Παρίσι είχε δηλώσει τα εξής: «Τώρα μπορούμε να εισέλθουμε σε ένα νέο στάδιο της σχέσης μεταξύ Γαλλίας και της Γερμανίας» Το Παρίσι και το Βερολίνο σημείωσε, «έχουν εργαστεί από κοινού τους τελευταίους μήνες» και επανέλαβε το υπερφίαλο σχέδιο, «Θέλουμε να οδηγήσουμε την Ευρώπη σε πρόοδο και να την κάνουμε την ισχυρότερη  ήπειρο στον κόσμο».

Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε αργότερα τις 14/01/2014, σε διάσκεψη με τους δημοσιογράφους στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ότι η Γαλλία και η Γερμανία θα έπρεπε να εναρμονίσουν τους εταιρικούς φόρους και πρότεινε κοινή Γαλλογερμανική εταιρεία για να ωθήσει τη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, χρησιμοποιώντας ως μοντέλο τον Ευρωπαϊκό κατασκευαστή αεροπλάνων, Airbus.

Τόνισε επί πλέον ότι «Η ιδέα είναι να κάνουμε μια Γαλλογερμανική εταιρεία για την ενεργειακή μετάβαση». Ήδη εταιρικό Γαλλογερμανικό σχήμα, δραστηριοποιείται στη δημιουργία μεγάλων αιολικών πάρκων στην Ευρώπη.

Όλα αυτά προφανώς δεν είναι τυχαία. Ήδη η  δραστηριότητα   της Ε.Ε στην ανάπτυξη των ΑΠΕ κάμπτεται, λόγω της κρίσης χρέους και επανεξετάζονται προσεκτικά τα σχέδια για το στόχο της ενεργειακής μετάβασης, σε ενέργεια χωρίς άνθρακα, τη «λογική» αύξηση των ΑΠΕ κατά 30% περίπου το 2030.

Η Ευρώπη και ιδιαίτερα η Γερμανία, η χώρα  που μέχρι πρότινος έδειχνε ότι ηγείτο τις προσπάθειας για τη διείσδυση των ΑΠΕ στην Ευρώπη, μετά την κρίση χρέους της ευρωζώνης, αναζητάει διαφορετικές εναλλακτικές για την ενέργεια λύσεις. Το 2013 έκανε νέο ρεκόρ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) με τη χρήση λιγνίτη αλλά και ασφυκτιά στο ηλεκτρενεργεικό πεδίο.

Η Ευρώπη παραμένει σήμερα  ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας, είναι  η πιο εξαρτημένη και πιο ακριβή ενεργειακή περιοχή και αντιμετωπίζει το σκληρό ανταγωνισμό των ΗΠΑ, που επέτυχαν με το σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο, κάθετη πτώση του κόστους της ενέργειας, μεγαλύτερη του 30%. Η Κίνα επιδιώκει επίσης να βελτιώσει ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητά της με τη μείωση και του  ενεργειακού κόστους κατ’ ανάλογο τρόπο. Ήδη στην Κίνα εγκαταστάθηκε μεγάλη σκωτσέζικη εταιρεία, ειδική στις υδραυλικές γεωτρήσεις για την αναζήτηση υδρογονανθράκων από τα πλούσια σχιστόλιθικά εδάφη που διαθέτει.

Παράλληλα η Γερμανία, πρώτη εξαγωγική δύναμη της Ευρώπης, αντιμετωπίζει στο εσωτερικό της ισχυρή κοινωνική πίεση για την καθαρή και επαρκή ενέργεια, μετά τη διακοπή του  πυρηνικού προγράμματος  παραγωγής ΗΕ. Σήμερα  επανέρχεται με νέες προηγμένες τεχνολογίες στο λιγνίτη και το λιθάνθρακα, καλοβλέπει όμως και την παραγόμενη στη Γαλλία πλούσια και φτηνή ΗΕ, λόγω των 50 και πλέον πυρηνικών εργοστασίων της, που στη Γαλλία λειτουργούν χωρίς κοινωνικές πιέσεις. Τα εργοστάσια αυτά βρίσκονται στα χέρια της μεγαλύτερης  ολοκληρωμένης δημόσια επιχείρησης ηλεκτρισμού της Ευρώπης, της  EDF, που παρόλο που είναι δημόσιος ενεργειακός όμιλος, όχι μόνο δεν τον ενοχλεί κανείς απολύτως, αλλά επεκτείνεται παράγει και κυριαρχεί με τη τη δεσπόζουσα θέση του, στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, παράγοντας το 80% της παραγωγής ΗΕ της Ε.Ε.     

Επομένως μια ανανεωμένη συμμαχία με τη Γαλλία θα διευκολύνει τη Γερμανία  και θα την ενισχύσει ενεργειακά, στους δύσκολους καιρούς της επιχειρούμενης νέας ενεργειακής προσαρμογής της και τη νέα ενεργειακή ισορροπία που αναζητά. Η Ευρώπη άλλωστε απέχει πολύ από το όραμα της ισχυρότερης ηπείρου, που ευαγγελίζεται η κ Μέρκελ, αφού η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με τους κύριους ανταγωνιστές της ΗΠΑ, Κίνα, Ινδίες και τα πράγματα δυσκολεύουν, αντί να βελτιώνονται τουλάχιστον μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας. Τα επίσημα στοιχεία των προβλέψεων της διεθνούς οικονομίας μέχρι το 2016, καταχωρούν την Ε.Ε στο επίπεδο ανάπτυξης του 1-1,5% ετησίως, πολύ  πιο πίσω από το 3,2% της μέσης ετήσιας παγκόσμιας μεγέθυνσης.

Η Γαλλία από την άλλη μεριά, όπως ανακοίνωσε  τις 14/01/2014 ο Πρόεδρός της  Φρανσουά Ολάντ, οδηγείται σε περίοδο σημαντικής δημοσιονομικής προσαρμογής για τα επόμενα τρία χρόνια, επιβάλλει περιορισμό των δημοσίων δαπανών της, πάνω από 50 δις €, αφού το δημόσιο χρέος της εγγίζει το 100% του Γαλλικού ΑΕΠ.  Είναι επομένως εύλογο να αναβιώνει το Γαλλογερμανικό  άξονα, για να μπορέσει να ρυμουλκηθεί από την ατμομηχανή της ανάπτυξης της Ευρώπης, τη  Γερμανία.

Με αυτή την ανανέωση της Γαλλογερμανικής συμμαχίας, στον τομέα της ενέργειας, θα είναι και οι δύο χώρες ικανοποιημένες. Προφανώς εγκαταλείπεται η προοπτική της κοινής ενεργειακής πολιτικής των 28 χωρών της Ένωσης, που θα επέφερε διαπραγματευτικό κύρος και μεγίστη εμπορική ισχύ, όταν όλες μαζί από κοινού οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετώπιζαν της ενεργειακές γεωπολιτικές εξελίξεις, τις χώρες παραγωγής και τις καταναλώτριες χώρες. Πάντως με την πολιτική του άξονα θα επιχειρηθεί: 

 ι) Η βελτίωση του ενεργειακού κόστους ευρύτερα στην καρδιά της κεντρικής Ευρώπης, γεγονός που ευνοεί και τις δύο χώρες

ιι) Ο περιορισμός του αδιέξοδου αμβλύνει το  αμεσοπρόθεσμα απαιτητό κόστος για την ενεργειακή αναβάθμιση των  φθαρμένων ηλεκτρενεργειακών υποδομών της Ευρώπης

ιιι) Η Γερμανία θα ενισχύσει εμμέσως την πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή της Γαλλίας χωρίς τις ασκούμενες στο εσωτερικό της κοινωνικές πιέσεις και θα προωθήσει στο ενεργειακό τη δική της Ευρώπη.

iv) Η Γαλλία με τον ενεργειακό εταιρικό άξονα θα «ανακουφισθεί» από την πίεση της δημοσιονομικής προσαρμογής, που αναγκάζεται να εφαρμόσει για να μη γίνει Ιταλία ή Ισπανία.

v) Η Ε.Ε θα προχωρήσει με πιο «άνετους» ρυθμούς, το υπό αναθεώρηση ενεργειακό πρόγραμμά μετάβασης. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το σχέδιο Μπαρόζο προτείνει το μερίδιο των ΑΠΕ στο ευρωπαϊκό ισοζύγιο  να κυμανθεί από 24-27% το 2030 σε αντίθεση με την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου που προτείνει 35%

vi) Η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα θα πάρει ανάσα, προκειμένου να αναζητηθούν στο μέλλον καλύτερες επενδυτικές συνθήκες για την ανέλιξη και ανανέωση του ηλεκτρενεργειακού ευρωπαϊκού συστήματος παραγωγής και μεταφοράς, που καθυστερεί μαζί με την περίφημη ενιαία εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα λειτουργήσει τελικά την 01/01/2015. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μεγάλα  πρόβλημα της ενεργειακής εξάρτησης, της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ενεργειακής αναδιάρθρωσης, του περιορισμού της συγκέντρωσης θα επιλυθούν συντόμως.

vii) Με βάσει τα παραπάνω, το σοβαρότερο πρόβλημα που θα παραμένει άλυτο θα είναι αυτό της μείωσης των τιμολογίων του ρεύματος, που δεν θα διασφαλιστεί και δεν θα προστατευθούν οι ευρωπαίοι καταναλωτές, από το οικονομικό φορτίο της ακριβής ΗΕ, που όπως έχει δημόσια ανακοινωθεί ότι ο κόστος της θα αυξάνεται συνεχώς μέχρι το 2030 σε όλη την Ε.Ε. Μετά το 2030, όπως υπολογίζουν οι ευρωπαίοι ιθύνοντες θα λειτουργήσει ο ανταγωνισμός!

Πάντως σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναζητούνται από τις δυο μεγαλύτερες δυνάμεις της Ένωσης περιορισμένες λύσεις και νέοι σχεδιασμοί στον κρίσιμο για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης τομέα της ενέργειας. Αιχμή της περιόδου αποτελούν τα προγραμματισμένα έργα διασυνοριακών περιφερειακών διασυνδέσεων, για τη λειτουργία της ενιαίας εσωτερικής ευρωπαϊκής αγοράς στις αρχές του 2015.

Ενεργειακό χάος στην Ελλάδα

Στη χώρα μας όπως σε όλα τα ζητήματα που απασχολούν την οικονομία και μάλιστα σε συνθήκες οικονομικής κατάρρευσης, η ενέργεια, έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Παρόλο που στις σημερινές συνθήκες, «το ενεργειακό ζήτημα» δεν πιέζει την οικονομία. Καταστρέφεται όμως η υπαρκτή ενεργειακή υποδομή της χώρας και θα λειτουργήσει αρνητικά, στην όποια προσπάθεια επιλέξει ο Ελληνικός λαός με την επικείμενη ετυμηγορία του, για την ανατροπή της σημερινής επικίνδυνης πλέον κατάστασης για την Ελλάδα, την κοινωνία και την οικονομία και την διέξοδο από τη βαθιά και πολύμορφη κρίση.

Στον ευαίσθητο και κρίσιμο τομέα της ενέργειας έχουν αποτύχει παταγωδώς:

ι) Η Ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η βελτίωση του ενεργειακού μίγματος καυσίμων.

ιι) Η Ορθολογική, τεχνολογικά αποδεκτή και  οικολογικά ευνοϊκή, διείσδυση των ΑΠΕ. Αντίθετα μάλιστα ο μύθος της «πράσινης ενέργειας» και του «οικολογισμού» του συστήματος, έχει οδηγήσει την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, σε  εκτρωματικές καταστάσεις παραγωγικά και οικονομικά αδιέξοδες Η Ελλάδα έχει σήμερα αιχμή ζήτησης στην ΗΕ 8 GW, εγκατεστημένη ηλεκτρενεργειακή ισχύ μαζί με τις ΑΠΕ 17 GW  και 30 GW, συμβολαιοποιημένη η σχεδιαζόμενη ισχύ. Παράλληλα μικροπαραγωγοί φωτοβολταϊκών και όχι μόνο, που έχαψαν το «συστημικό οικολογισμό», οδεύουν προς την καταστροφή, ενώ το δόλωμα των αρχικών  επιδοτήσεων των ΑΠΕ, καταρρέει μαζί με τα ελλείμματα  του διαχειριστή ενέργειας ΛΑΓΗΕ Α.Ε. Οι τιμές του ρεύματος στο όνομα της τόνωσης της χονδρεμπορικής  αγοράς μαϊμού και της διείσδυσης της «πράσινης ενέργειας» με τις ΑΠΕ έχουν ήδη  εκτιναχθεί στα ύψη      

iii) Η περιβόητη Χονδρεμπορική Αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) αποτελεί την κορύφωση του «δράματος». Εδώ «άνθισαν» όλα τα λουλούδια του θερμοκηπίου  της διαπλοκής της απάτης και της διαφθοράς. Η χονδρεμπορική αγορά αποδείχτηκε κάλπικη, «μαϊμού», όπως την αποκάλεσαν οι Πρόεδροι της ΔΕΗ. Η προσπάθεια εγγυημένης διείσδυσης των ιδιωτών και προμηθευτών ΗΕ απέτυχε παταγωδώς. Παρά τις προκλητικές και απέλπιδες για την αγορά  προσπάθειες της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και των Κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ από το 1990 μέχρι σήμερα, που λειτούργησαν ως εντολοδόχοι των ιδιωτών παραγωγών.

Η αγορά προμήθειας (διανομή) ΗΕ, μετά από τις γνωστές απάτες των σπουδαιότερων προμηθευτών, διέλυσε και σήμερα όλοι οι καταναλωτές επέστεψαν στον προμηθευτή τελευταίας καταφυγής δηλαδή τη ΔΕΗ, που προμηθεύει ξανά πάνω από το 99% των καταναλωτών όλων των κατηγοριών. Παράλληλα καταρρέουν και οι ιδιώτες παραγωγοί των μονάδων του Φυσικού Αερίου που ξεπετάγονταν σαν μανιτάρια την περίοδο που ξεκίνησε το «ενεργειακό πάρτι» και αφού απομάστευσαν δισεκατομμύρια €, μια δεκαετία σήμερα  με αφορμή,  τη βύθιση της ζήτησης λόγω της κρίσης και την κατάρρευση της Χονδρεμπορικής αγοράς, βρίσκονται σε «απόγνωση» οι περισσότεροι από αυτούς.

Βεβαίως ένας «έξυπνος» από τους ιδιώτες παραγωγούς, που συνδύασε την ενεργειακή διείσδυση και με άλλη μορφή προστασίας και έμμεσης επιδότησης στον τομέα της βιομηχανίας, αλλά και με την «αμέριστη» στήριξη, πολιτική κοινωνική ακόμα και θρησκευτική, επιβίωσε και μεσουρανεί. Επέτυχε «μείζονες διευκολύνσεις» παρόλο που φιγουράρει στις λίστες με πολύ μεγάλα χρέη προς το δημόσιο. Είναι απορίας άξιο, σήμερα που τα σκάνδαλα σκάνε το ένα μετά το άλλο, στον τομέα της ενέργειας επικρατεί «άκρα του τάφου σιωπή» από όλους.

iv)Το τραγικότερο όλων είναι, ότι στη κρίσιμη αυτή φάση, η ανεκδιήγητη μνημονιακή κυβέρνηση, πανικόβλητη από την κατάρρευση της πολιτικής της, μεθοδεύει τη χαριστική βολή στον ενεργειακό τομέα με εκποιήσεις των δημόσιων επιχειρήσεων ενέργειας. Σε μια περίοδο που το έλλειμμα ενός εθνικού πρωταθλητή στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας(ΗΕ), που δεν μπορεί να είναι άλλος από τη ΔΕΗ και τις άλλες νόμιμες θυγατρικές δημόσιες επιχειρήσεις της ΑΔΜΗΕ ΑΕ και ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, θα προκαλέσει σε περίπτωση εκποίησής τους, απροσδιόριστο κόστος εθνικό, οικονομικό και κοινωνικό.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αν διασώζονται ακόμη οι όψιμοι ιδιώτες παραγωγοί ΗΕ και δεν έχουν διαλύσει όπως οι έγινε με τους απατεώνες προμηθευτές, οφείλεται στην απεριόριστη αντοχή και ανοχή της ΔΕΗ, που απορρόφησε με τις οικονομικές και οργανωτικές δυνατότητές της σε μεγάλο βαθμό, όλους τους κραδασμούς της χονδρεμπορικής αγοράς μαϊμού, το έλλειμμα νέων επενδυτικών σχεδίων, την άναρχη και στρεβλά επιδοτούμενη διείσδυση των ΑΠΕ, την είσπραξην των φόρων του παράλυτου κράτους, και την προμήθεια ρεύματος στους έλληνες καταναλωτές και με δική της υπερχρέωση πάνω από ένα δίς €.

v) Τέλος ουδείς γνωρίζει, πχ η Βουλή των Ελλήνων, τα κόμματα και η κοινωνία, τι θα γίνει με την περιβόητη και διαλυμένη ελληνική αγορά ενέργειας που «ρυθμίζεται» μετά το φιάσκο της από την Κυβέρνηση και τη ΡΑΕ και το 2015 υποτίθεται, ότι θα ενσωματωθεί στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Τι θα γίνει με τα τιμολόγια ρεύματος που όχι μόνο έχουν πλήρως απελευθερωθεί από τον Ιούλιο του 2012 αλλά θα καλύψουν και τα δυσθεώρητα χρέη που έχουν δημιουργηθεί από το  «πάρτι» της χονδρεμπορικής αγοράς ενέργειας και των επιδοτήσεων των ΑΠΕ.

Υπάρχει ένα πέπλο έντεχνης συγκάλυψης για τις τελικές ρυθμίσεις, σχετικά με τη νέα δομή  της ελληνικής ενεργειακής  αγοράς και την εναρμόνισή της στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας αλλά  και το κόστος των ρυθμίσεων αυτών. Το μόνο που γνωρίζει ο Ελληνικός Λαός, είναι η κυβερνητική προπαγάνδα στον ενεργειακό τομέα,  ότι οι έλληνες κοιμούνται ήσυχοι πάνω σε χρυσοφόρα κοιτάσματα πετρελαίου που στο μέλλον θα λειτουργήσουν ως εθνική σωτηρία του έθνους, που θα «αναγεννηθεί» από τα κοιτάσματα πετρελαίου.