Βιβλιοπαρουσίαση: Το Ημερολογιο της Κρίσης του Π. Τσίμα

Η χρηματοοικονομική κρίση που ξέσπασε το 2007 στις ΗΠΑ και σύντομα απλώθηκε σε όλο τον πλανήτη, λόγω της σοβαρότητάς της και της έντασης που προκάλεσε στην παγκόσμια οικονομία, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στην Ελλάδα, αποτέλεσε κίνητρο για μια μεγάλη προσφορά βιβλιογραφίας, από έγκριτους δημοσιογράφους, οικονομολόγους και διανοούμενους,  για το είδος της κρίσης, την πορεία της, τις μεταλλάξεις της, τις επιπτώσεις της, σε βάρος της ανθρωπότητας και ιδιαιτέρως της Ευρωζώνης.

Δημοσιογράφοι όπως η Naomi Klein, ο Marc Roche κ.α, οικονομολόγοι όπως ο Josephe Stiglitz, ο Paul Krugman, o Jacqes Attali κ.α, διανοούμενοι όπως ο Jurgen Habermas, o Eric Hobsbawm, o Noam Chomsky κ.α έδωσαν συγγραφικό παρόν στο να παρουσιάσουν και να αναλύσουν την κρίση, που πρόσβαλε την παγκόσμια οικονομία και θεωρείται, ως  η μεγαλύτερη, μετά την κρίση του 1929. Όλο αυτό το πλούσιο συγγραφικό έργο το προσέγγισα και επιχείρησα, στο μέτρο του δυνατού, να  το παρακολουθήσω διανοητικά με,  «την ίδια διαδρομή από το αρχικό ξάφνιασμα, την αγωνία, τις απορίες, τις διαψεύσεις και τη σύγχυση προς αναζήτηση μιας εξήγησης  σε  όλα αυτά Και μιας πρόβλεψης για το μέλλον», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει για την προσέγγιση της  κρίση ο Παύλος Τσίμας στον πρόλογο του Βιβλίου του.  

Στις αρχές του Ιανουαρίου του 2012 άκουσα για πρώτη φορά, σε γνωστό ραδιοφωνικό σταθμό, τον ίδιο τον Παύλο Τσίμα να παρουσιάζει το βιβλίο του με ένα συνεσταλμένο τρόπο και με  ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους. Να το χαρακτηρίζει, σαν ένα ημερολόγιο ταξιδίου, σαν ένα οδοιπορικό που κάλυπτε «πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα» και που «περιλαμβάνει εκατοντάδες συναντήσεις –με πρωθυπουργούς, μεγάλους επιχειρηματίες, οικονομολόγους τιμημένους με Νόμπελ οικονομίας, ή συνήθως απλά θύματα του σεισμού» (εννοούσε του οικονομικού σεισμού). Έτσι απλά  δημοσιογραφικά

Ομολογώ ότι δεν ενθουσιάστηκα από την παρουσίαση από τον ίδιο το συγγραφέα του. Ακόμη και ο τίτλος του βιβλίου, το ημερολόγιο της κρίσης, δεν με τράβηξε ιδιαιτέρως. Είχα όμως την τύχη να βρεθεί στα χέρια μου το βιβλίο,  σε μια ημέρα ηρεμίας και ξεκούρασης, μέσα σε ένα θάλαμο Νοσοκομείου. Από τις πρώτες  κιόλας σελίδες κατάλαβα ότι κρατούσα στα χέρια μου ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Όσο προχωρούσα το διάβασμα του, αντιλαμβανόμουν την εντυπωσιακή ποιότητα γραφής αλλά και την αγωνία του συγγραφέα να αποδώσει, με σοβαρότητα και συγγραφική συνέπεια, με  αναζήτηση και πάθος, με τον πιο γλαφυρό τρόπο, το σημαντικό αυτό γεγονός που, τέσσερα χρόνια τώρα συγκλονίζει τον κόσμο και την Ευρώπη και βυθίζει στο χάος και την άβυσσο μια μικρή χώρα, την Ελλάδα.

Ίσως το απίστευτο δράμα της Ελλάδας που, ο συγγραφέας το συνειδητοποίησε εγκαίρως, μέσα από το πολύ ενδιαφέρον οδοιπορικό του και το γύρο του κόσμου της κρίσης, συγκρίνοντας πρόσωπα, καταστάσεις και γεγονότα, συνέβαλε αποτελεσματικά ώστε, το βιβλίο του να συγκεντρώσει σε συγκριτικό βαθμό ποιοτικά στοιχεία που το καθιστούν έγκυρο και σημαντικό συγγραφικό σύγγραμμα , για την παρουσίαση της κρίσης της  χώρα μας.

Ίσως βέβαια ο ενθουσιασμός μου οφείλεται και στο γεγονός ότι, δεν διάβαζα ένα δημοσιογραφικό κείμενο ή δεν άκουσα  μια ακρόαση του δημοσιογράφου Παύλου Τσίμα, που ως επαγγελματίας παρουσιάζει, κάτω από τις γνωστές συνθήκες ρουτίνας, στα Μέσα Ενημέρωσης που εργάζεται. Διάβαζα ένα βιβλίο ενός απελευθερωμένου και φωτισμένου συγγραφέα, που ξεδιπλώνει τις σκέψεις του και τις εκτιμήσεις του για την κρίση, αρμονικά συνδεδεμένες με εντυπωσιακά και συγκλονιστικά ρεπορτάζ και συνεντεύξεις, που συγκροτούν ένα ενιαίο σύνολο, ένα σημαντικό συγγραφικό αποτέλεσμα. Δεν θέλω να σχολιάσω τα λυρικά και καλολογικά στοιχεία που πνίγουν κυριολεκτικά τις αφηγήσεις του Παύλου Τσίμα, στις ενότητες του βιβλίου. Θα σταθώ όμως στην παρουσίαση των συνεντεύξεων που επέλεξε, ξετυλίγοντας αργά και μεθοδικά το κουβάρι της κρίσης.

Οι περισσότερες από αυτές λειτουργούν σαν ένα χτύπημα σοκ στο στομάχι, για τον Έλληνα αναγνώστη που γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι δεν διαβάζει απλώς ένα βιβλίο που περιγραφεί μια  παγκόσμια κρίση αλλά ένα συγκλονιστικό πόνημα που παρουσιάζει ανάγλυφη και με σύνεση, τη βαρβαρότητα του σύγχρονου χρηματοοικονομικού συστήματος, που σήμερα εξουσιάζει το παγκόσμιο γίγνεσθαι και καταπίνει, όταν το αποφασίσει, ανελέητα τους αδύναμους κρίκους της παγκόσμιας κοινότητας.

 Μηνύματα, ιδεολογικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικολογικά και πολιτιστικά, αναβλύζουν πληθωρικά μέσα από τις περιγραφές των ενδιάμεσων σταθμών της κρίσης, που συγκλονίζουν κυριολεκτικά τον αναγνώστη. Εκείνο όμως που κάνει το βιβλίο αυτό πειστικό και παιδευτικό πόνημα, είναι η αγωνιώδης προσπάθεια του συγγραφέα να συγκρίνει, τις διάφορες φάσεις της κρίσης, όπως αυτές παρουσιάζονται σε κάθε μία χώρα μαζί με τα γεγονότα που τις συνοδεύουν, με τα διαδραματιζόμενα στην Ελλάδα, στις αντίστοιχες ή ανάλογες φάσεις της ελληνικής μεταπολιτευτικής διαδρομής, που βήμα το βήμα, έφερε στην επιφάνεια τη σημερινή πολυδιάστατη   κρίση της χώρας. Έτσι ο έλληνας αναγνώστης διευκολύνεται να κατανοήσει σε βάθος που βρίσκεται και που βαδίζει η χώρα στην οποία ζει σε συνθήκες δομικής  κρίσης, πως λειτουργεί σε αυτές τις συνθήκες το σύστημα εξουσίας σε εθνικό, και διεθνές επίπεδο, τι σημαίνει αντικειμενική και έγκυρη, χωρίς σκοπιμότητες,  παρουσίαση σημαντικών γεγονότων και καταστάσεων.

Ο Ignacio Ramone έγγραφε σε ένα βιβλίο του ότι, η ενημέρωση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση και απαιτεί χρόνο και κόστος, που οφείλει να καταβάλλει ο κάθε πολίτης για να κατανοήσει τις εξελίξεις. Ο Παύλος Τσίμας έχει επιτύχει με το βιβλίο του να αποδώσει με αντικειμενικότητα και αξιοπιστία, την πορεία και την εξέλιξη της παγκόσμιας και εθνικής κρίσης στη μέχρι σήμερα εξέλιξη και μορφή  της.

Το βιβλίο αυτό αξίζει να το διαβάσουν όλοι οι σκεπτόμενοι Έλληνες και όχι μόνο.

Τελειώνοντας αυτή τη σύντομη βιβλιοπαρουσίαση ήθελα να αναδείξω από το βιβλίο μια σημαντική στιχομυθία του συγγραφέα με τον πρόεδρο των Ριζοσπαστών Αριστερών Πρασίνων  της Ισλανδίας κ. Σιγκφούσον, που ανέλαβε τον Απρίλιο του 2009,  μετά την ανατροπή της κυβέρνησης της κρίσης, Υπουργός Οικονομικών της Ισλανδίας. Η στιχομυθία αυτή, με εντυπωσίασε γιατί συνδέεται με την  ιστορική  διαδρομή της δική μας αριστεράς στην Ελλάδα και είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

Ερώτηση του Π.Τ: Και τι δουλειά έχει ένας αριστερός σ’ αυτή τη θέση;

Απάντηση: «Όταν σβήνεις μια φωτιά δεν κοιτάς τι χρώμα έχει ο κουβάς με το νερό, απλώς προσπαθείς να σώσεις το σπίτι»

Ερώτηση: Μα η κρίση δεν θα ήταν η μεγάλη ευκαιρία για μιαν έφοδο στον ουρανό;

Απάντηση: Δεν έχω την αυταπάτη ότι η κρίση θα φέρει την επανάσταση, ότι η κρίση είναι ευκαιρία να αλλάξουμε την κοινωνία μέσα σε μια νύχτα. Μόνο ανόητοι θα πίστευαν κάτι τέτοιο. Αντίθετα πρέπει πρώτα να την αντιμετωπίσουμε όχι με τα μέσα που ονειρευόμαστε, αλλά με τα μέσα που βρίσκονται στη διάθεσή μας, κι ας μην μας αρέσουν. Φροντίζοντας, όσο γίνεται, να μην επιβαρύνουμε τους πιο αδύναμους..»